The Rigveda: Metrically Restored Text

Metrically Restored Text

Karen Thomson and Jonathan Slocum

Index

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58

---

N.B. An earlier version of this text was published in electronic form as:

RIG VEDA, A METRICALLY RESTORED TEXT, edited by Barend A. van Nooten and Gary B. Holland, Harvard Oriental Series, vol. 50.

That electronic text, itself derived from a much earlier UT Linguistics Research Center electronic text, bore the legend:

Copyright with the authors and Harvard Oriental Series. The electronic text may be used for research but not for commercial purposes.

Our use here is for research. The electronic text has been much revised (see our Introduction) and converted to Unicode/HTML in this online edition; re: the significance of color and smaller type size in particular, see the Popular Rigveda. Copyright to all revisions and HTML tagging is assigned to the University of Texas, though responsibility for content lies with the authors. This HTML edition may be used for research but not for commercial purposes.

---

1

4.001.01a     tuvā^́ṃ hí agne sádam ít samanyávo
4.001.01b     devā^́so devám aratíṃ nierirá
4.001.01c     íti krátvā nieriré
4.001.01d     ámartiyaṃ yajata mártiyeṣu ā^́
4.001.01e     devám ā^́devaṃ janata prácetasaṃ
4.001.01f     víśvam ā^́devaṃ janata prácetasam

4.001.02a     sá bhrā^́taraṃ váruṇam agna ā^́ vavr̥tsva
4.001.02b     devā^́m̐ áchā sumatī^́ yajñávanasaṃ
4.001.02c     jyáyiṣṭhaṃ⁺ yajñávanasam
4.001.02d     r̥tā^́vānam ādityáṃ carṣaṇīdhŕ̥taṃ
4.001.02e     rā^́jānaṃ carṣaṇīdhŕ̥tam

4.001.03a     sákhe sákhāyam abhí ā^́ vavr̥tsuva
4.001.03b     āśúṃ ná cakráṃ ráthiyeva ráṃhiyā
4.001.03c     asmábhyaṃ dasma ráṃhiyā
4.001.03d     ágne mr̥̄ḷīkáṃ⁺ váruṇe sácā vido
4.001.03e     marútsu viśvábhānuṣu
4.001.03f     tokā^́ya tujé śuśucāna śáṃ kr̥dhi
4.001.03g     asmábhyaṃ dasma śáṃ kr̥dhi

4.001.04a     tuváṃ no agne váruṇasya vidvā^́n
4.001.04b     devásya héḷo áva yāsisīṣṭhāḥ
4.001.04c     yájiṣṭho váhnitamaḥ śóśucāno
4.001.04d     víśvā dvéṣāṃsi prá mumugdhi asmát

4.001.05a     sá tváṃ no agne avamó bhavotī^́
4.001.05b     nédiṣṭho asyā^́ uṣáso víuṣṭau
4.001.05c     áva yakṣva no váruṇaṃ rárāṇo
4.001.05d     vīhí mr̥̄ḷīkáṃ⁺ suhávo na edhi

4.001.06a     asyá śráyiṣṭhā⁺ subhágasya saṃdŕ̥g
4.001.06b     devásya citrátamā mártiyeṣu
4.001.06c     śúci ghr̥táṃ ná taptám ághniyāyā
4.001.06d     spārhā^́ devásya maṃháneva dhenóḥ

4.001.07a     trír asya tā^́ paramā^́ santi satyā^́
4.001.07b     spārhā^́ devásya jánimāni agnéḥ
4.001.07c     ananté antáḥ párivīta ā^́gāc
4.001.07d     chúciḥ śukró ariyó rórucānaḥ

4.001.08a     sá dūtó víśvéd abhí vaṣṭi sádmā
4.001.08b     hótā híraṇyaratho ráṃsujihvaḥ
4.001.08c     rohídaśvo vapuṣíyo vibhā^́vā
4.001.08d     sádā raṇváḥ pitumátīva saṃsát

4.001.09a     sá cetayan mánuṣo yajñábandhuḥ
4.001.09b     prá tám mahyā^́ raśanáyā nayanti
4.001.09c     sá kṣeti asya dúriyāsu sā^́dhan
4.001.09d     devó mártasya sadhanitvám āpa

4.001.10a     sá tū^́ no agnír nayatu prajānánn
4.001.10b     áchā rátnaṃ devábhaktaṃ yád asya
4.001.10c     dhiyā^́ yád víśve amŕ̥tā ákr̥ṇvan
4.001.10d     diyaúṣ pitā^́ janitā^́ satyám ukṣan

4.001.11a     sá jāyata prathamáḥ pastíyāsu
4.001.11b     mahó budhné rájaso asyá yónau
4.001.11c     apā^́d aśīrṣā^́ guhámāno ántā
4.001.11d     ā^́yóyuvāno vr̥ṣabhásya nīḷé

4.001.12a     prá śárdha ārta prathamáṃ vipanyā^́m̐
4.001.12b     r̥tásya yónā vr̥ṣabhásya nīḷé
4.001.12c     spārhó yúvā vapuṣíyo vibhā^́vā
4.001.12d     saptá priyā^́so 'janayanta vŕ̥ṣṇe

4.001.13a     asmā^́kam átra pitáro manuṣyā^̀
4.001.13b     abhí prá sedur r̥tám āśuṣāṇā^́ḥ
4.001.13c     áśmavrajāḥ sudúghā vavré antár
4.001.13d     úd usrā^́ ājann uṣáso huvānā^́ḥ

4.001.14a     té marmr̥jata dadr̥vā^́ṃso ádriṃ
4.001.14b     tád eṣām anyé abhíto ví vocan
4.001.14c     paśváyantrāso abhí kārám arcan
4.001.14d     vidánta jyótiś cakr̥pánta dhībhíḥ

4.001.15a     té gavyatā^́ mánasā dr̥dhrám ubdháṃ
4.001.15b     gã^́ yemānám pári ṣántam ádrim
4.001.15c     dr̥̄ḷháṃ⁺ náro vácasā daíviyena
4.001.15d     vrajáṃ gómantam uśíjo ví vavruḥ

4.001.16a     té manvata prathamáṃ nā^́ma dhenós
4.001.16b     tríḥ saptá mātúḥ paramā^́ṇi vindan
4.001.16c     táj jānatī^́r abhí anūṣata vrā^́
4.001.16d     āvír bhuvad aruṇī^́r yaśásā góḥ

4.001.17a     néśat támo dúdhitaṃ rócata dyaúr
4.001.17b     úd deviyā^́ uṣáso bhānúr arta
4.001.17c     ā^́ sū^́riyo br̥hatás tiṣṭhad ájrām̐
4.001.17d     r̥jú márteṣu vr̥jinā^́ ca páśyan

4.001.18a     ā^́d ít paścā^́ bubudhānā^́ ví akhyann
4.001.18b     ā^́d íd rátnaṃ dhārayanta dyúbhaktam
4.001.18c     víśve víśvāsu dúriyāsu devā^́
4.001.18d     mítra dhiyé varuṇa satyám astu

4.001.19a     áchā voceya śuśucānám agníṃ
4.001.19b     hótāraṃ viśvábharasaṃ yájiṣṭham
4.001.19c     śúci ū^́dho atr̥ṇan ná gávām
4.001.19d     ándho ná pūtám páriṣiktam aṃśóḥ

4.001.20a     víśveṣãm áditir yajñíyānāṃ
4.001.20b     víśveṣãm átithir mā^́nuṣāṇām
4.001.20c     agnír devā^́nām áva āvr̥ṇānáḥ
4.001.20d     sumr̥̄ḷīkó⁺ bhavatu jātávedāḥ

2

4.002.01a     yó mártiyeṣu amŕ̥ta r̥tā^́vā
4.002.01b     devó devéṣu aratír nidhā^́yi
4.002.01c     hótā yájiṣṭho mahinā^́° śucádhyai
4.002.01d     havyaír agnír mánuṣa īrayádhyai

4.002.02a     ihá tváṃ sūno sahaso no adyá
4.002.02b     jātó jātā^́m̐ ubháyām̐ antár agne
4.002.02c     dūtá īyase yuyujāná r̥ṣva
4.002.02d     r̥jumuṣkā^́n vŕ̥ṣaṇaḥ śukrã^́ṃś ca

4.002.03a     átyā vr̥dhasnū^́ róhitā ghr̥tásnū
4.002.03b     r̥tásya manye mánasā jáviṣṭhā
4.002.03c     antár īyase aruṣā^́ yujānó
4.002.03d     yuṣmā^́ṃś ca devā^́n víśa ā^́ ca mártān

4.002.04a     aryamáṇaṃ váruṇam mitrám eṣām
4.002.04b     índrāvíṣṇū marúto aśvínotá
4.002.04c     suáśvo agne suráthaḥ surā^́dhā
4.002.04d     éd u vaha suhavíṣe jánāya

4.002.05a     gómām̐ agne ávimām̐ aśvī^́ yajñó
4.002.05b     nr̥vátsakhā sádam íd apramr̥ṣyáḥ
4.002.05c     íḷāvām̐ eṣó asura prajā^́vān
4.002.05d     dīrghó rayíḥ pr̥thubudhnáḥ sabhā^́vān

4.002.06a     yás ta idhmáṃ jabhárat siṣvidānó
4.002.06b     mūrdhā^́naṃ vā tatápate tuvāyā^́
4.002.06c     bhúvas tásya svátavām̐ḥ pāyúr agne
4.002.06d     víśvasmāt sīm aghāyatá uruṣya

4.002.07a     yás te bhárād ánniyate cid ánnaṃ
4.002.07b     niśíṣan mandrám átithim udī^́rat
4.002.07c     ā^́ devayúr inádhate duroṇé
4.002.07d     tásmin rayír dhruvó astu dã^́svān

4.002.08a     yás tvā doṣā^́ yá uṣási praśáṃsāt
4.002.08b     priyáṃ vā tvā kr̥ṇávate havíṣmān
4.002.08c     áśvo ná své dáma ā^́ hemiyā^́vān
4.002.08d     tám áṃhasaḥ pīparo dāśuvā^́ṃsam

4.002.09a     yás túbhyam agne amŕ̥tāya dā^́śad
4.002.09b     dúvas tuvé kr̥ṇávate yatásruk
4.002.09c     ná sá rāyā^́ śaśamānó ví yoṣan
4.002.09d     naínam áṃhaḥ pári varad aghāyóḥ

4.002.10a     yásya tvám agne adhvaráṃ jújoṣo
4.002.10b     devó mártasya súdhitaṃ rárāṇaḥ
4.002.10c     prītéd asad dhótarā sā^́ yaviṣṭha
4.002.10d     ásāma yásya vidható vr̥dhā^́saḥ

4.002.11a     cíttim ácittiṃ cinavad ví vidvā^́n
4.002.11b     pr̥ṣṭhéva vītā^́ vr̥jinā^́ ca mártān
4.002.11c     rāyé ca naḥ suapatyā^́ya deva
4.002.11d     dítiṃ ca rā^́sva áditim uruṣya

4.002.12a     kavíṃ śaśāsuḥ kaváyo ádabdhā
4.002.12b     nidhāráyanto dúriyāsu āyóḥ
4.002.12c     átas tuváṃ dŕ̥śiyām̐ agna etā^́n
4.002.12d     paḍbhíḥ paśyer ádbhutām̐ aryá évaiḥ

4.002.13a     tuvám agne vāgháte supráṇītiḥ
4.002.13b     sutásomāya vidhaté yaviṣṭha
4.002.13c     rátnam bhara śaśamānā^́ya ghr̥ṣve
4.002.13d     pr̥thú ścandrám ávase carṣaṇiprā^́ḥ

4.002.14a     ádhā ha yád vayám agne tuvāyā^́
4.002.14b     paḍbhír hástebhiś cakr̥mā^́ tanū^́bhiḥ
4.002.14c     ráthaṃ ná kránto ápasā bhuríjor
4.002.14d     r̥táṃ yemuḥ sudhíya āśuṣāṇā^́ḥ

4.002.15a     ádhā mātúr uṣásaḥ saptá víprā
4.002.15b     jā^́yemahi prathamā^́ vedháso nr̥̄^́n
4.002.15c     divás putrā^́ áṅgiraso bhavema
4.002.15d     ádriṃ rujema dhanínaṃ śucántaḥ

4.002.16a     ádhā yáthā naḥ pitáraḥ párāsaḥ
4.002.16b     pratnā^́so agna r̥tám āśuṣāṇā^́ḥ
4.002.16c     śúcī^́d ayan dī^́dhitim ukthaśā^́saḥ
4.002.16d     kṣā^́mā bhindánto aruṇī^́r ápa vran

4.002.17a     sukármāṇaḥ surúco devayánto
4.002.17b     áyo ná devā^́ jánimā dhámantaḥ
4.002.17c     śucánto agníṃ vavr̥dhánta índram
4.002.17d     ūrváṃ gávyam pariṣádanto agman

4.002.18a     ā^́ yūthéva kṣumáti paśvó akhyad
4.002.18b     devā^́nāṃ yáj jánima ánti ugra
4.002.18c     mártānãṃ cid urváśīr akr̥pran
4.002.18d     vr̥dhé cid aryá úparasya āyóḥ

4.002.19a     ákarma te suápaso abhūma
4.002.19b     r̥tám avasrann uṣáso vibhātī^́ḥ
4.002.19c     ánūnam agním purudhā^́ suścandráṃ
4.002.19d     devásya mármr̥jataś cā^́ru cákṣuḥ

4.002.20a     etā^́ te agna ucáthāni vedho
4.002.20b     ávocāma kaváye tā^́ juṣasva
4.002.20c     úc chocasva kr̥ṇuhí vásyaso no
4.002.20d     mahó rāyáḥ puruvāra prá yandhi

3

4.003.01a     ā^́ vo rā^́jānam adhvarásya rudráṃ
4.003.01b     hótāraṃ satyayájaṃ ródasīyoḥ
4.003.01c     agním purā^́ tanayitnór acíttād
4.003.01d     dhíraṇyarūpam ávase kr̥ṇudhvam

4.003.02a     ayáṃ yóniś cakr̥mā^́ yáṃ vayáṃ te
4.003.02b     jāyéva pátya uśatī^́ suvā^́sāḥ
4.003.02c     arvācīnáḥ párivīto ní ṣīda
4.003.02d     imā^́ u te suapāka pratīcī^́ḥ

4.003.03a     āśr̥ṇvaté ádr̥pitāya mánma
4.003.03b     nr̥cákṣase sumr̥ḷīkā^́ya vedhaḥ
4.003.03c     devā^́ya śastím amŕ̥tāya śaṃsa
4.003.03d     grā^́veva sótā madhuṣúd yám īḷé

4.003.04a     tuváṃ cin naḥ śámiyā agne asyā^́
4.003.04b     r̥tásya bodhi r̥tacit suādhī^́ḥ
4.003.04c     kadā^́ ta ukthā^́ sadhamā^́diyāni
4.003.04d     kadā^́ bhavanti sakhiyā^́ gr̥hé te

4.003.05a     kathā^́ ha tád váruṇāya tvám agne
4.003.05b     kathā^́ divé garhase kán na ā^́gaḥ
4.003.05c     kathā^́ mitrā^́ya mīḷhúṣe pr̥thivyaí
4.003.05d     brávaḥ kád aryamaṇé kád bhágāya

4.003.06a     kád dhíṣṇiyāsu vr̥dhasānó agne
4.003.06b     kád vā^́tāya prátavase śubhaṃyé
4.003.06c     párijmane nā^́satiyāya kṣé
4.003.06d     brávaḥ kád agne rudarā^́ya⁺ nr̥ghné

4.003.07a     kathā^́ mahé puṣṭimbharā^́ya pūṣṇé
4.003.07b     kád rudrā^́ya súmakhāya havirdé
4.003.07c     kád víṣṇava urugāyā^́ya réto
4.003.07d     brávaḥ kád agne śárave br̥hatyaí

4.003.08a     kathā^́ śárdhāya marútām r̥tā^́ya
4.003.08b     kathā^́ sūré br̥haté pr̥chyámānaḥ
4.003.08c     práti bravo áditaye turā^́ya
4.003.08d     sā^́dhā divó jātavedaś cikitvā^́n

4.003.09a     r̥téna rtáṃ níyatam īḷa ā^́ gór
4.003.09b     āmā^́ sácā mádhumat pakvám agne
4.003.09c     kr̥ṣṇā^́ satī^́ rúśatā dhāsínaiṣā^́
4.003.09d     jā^́maryeṇa · páyasā pipāya°

4.003.10a     r̥téna hí ṣmā vr̥ṣabháś cid aktáḥ
4.003.10b     púmām̐ agníḥ páyasā pr̥ṣṭhíyena
4.003.10c     áspandamāno acarad vayodhā^́
4.003.10d     vŕ̥ṣā śukráṃ duduhe pŕ̥śnir ū^́dhaḥ

4.003.11a     r̥téna ádriṃ ví asan bhidántaḥ
4.003.11b     sám áṅgiraso navanta góbhiḥ
4.003.11c     śunáṃ náraḥ pári ṣadann uṣā^́sam
4.003.11d     āvíḥ súvar abhavaj jāté agnaú

4.003.12a     r̥téna devī^́r amŕ̥tā ámr̥ktā
4.003.12b     árṇobhir ā^́po mádhumadbhir agne
4.003.12c     vājī^́ ná · sárgeṣu prastubhānáḥ
4.003.12d     prá sádam ít srávitave dadhanyuḥ

4.003.13a     mā^́ kásya yakṣáṃ sádam íd dhuró gā
4.003.13b     mā^́ veśásya praminató mā^́ āpéḥ
4.003.13c     mā^́ bhrā^́tur agne ánr̥jor r̥ṇáṃ ver
4.003.13d     mā^́ sákhyur dákṣaṃ ripór bhujema

4.003.14a     rákṣā ṇo agne táva rákṣaṇebhī
4.003.14b     rārakṣāṇáḥ · sumakha priṇānáḥ°
4.003.14c     práti ṣphura ví ruja vīḍu áṃho
4.003.14d     jahí rákṣo máhi cid vāvr̥dhānám

4.003.15a     ebhír bhava sumánā agne arkaír
4.003.15b     imā^́n spr̥śa mánmabhiḥ śūra vā^́jān
4.003.15c     utá bráhmāṇi aṅgiro juṣasva
4.003.15d     sáṃ te śastír devávātā jareta

4.003.16a     etā^́ víśvā vidúṣe túbhyaṃ vedho
4.003.16b     nīthā^́ni agne niṇiyā^́ vácāṃsi
4.003.16c     nivácanā kaváye kā^́viyāni
4.003.16d     áśaṃsiṣam matíbhir vípra ukthaíḥ

4

4.004.01a     kr̥ṇuṣvá pā^́jaḥ prásitiṃ ná pr̥thvī^́ṃ
4.004.01b     yāhí rā^́jeva ámavām̐ íbhena
4.004.01c     tr̥ṣvī^́m ánu · prásitiṃ druṇānó°
4.004.01d     ástāsi vídhya rakṣásas tápiṣṭhaiḥ

4.004.02a     táva bhramā^́sa āśuyā^́ patanti
4.004.02b     ánu spr̥śa dhr̥ṣatā^́ śóśucānaḥ
4.004.02c     tápūṃṣi agne juhúvā pataṃgā^́n
4.004.02d     ásaṃdito ví sr̥ja víṣvag ulkā^́ḥ

4.004.03a     práti spáśo ví sr̥ja tū^́rṇitamo
4.004.03b     bhávā pāyúr viśó asyā^́ ádabdhaḥ
4.004.03c     yó no dūré agháśaṃso yó ánti
4.004.03d     ágne mā^́kiṣ ṭe vyáthir ā^́ dadharṣīt

4.004.04a     úd agne tiṣṭha práti ā^́ tanuṣva
4.004.04b     ní amítrām̐ oṣatāt tigmahete
4.004.04c     yó no árātiṃ samidhāna cakré
4.004.04d     nīcā^́ táṃ dhakṣi atasáṃ ná śúṣkam

4.004.05a     ūrdhvó bhava práti vidhyā^́dhi asmád
4.004.05b     āvíṣ kr̥ṇuṣva daíviyāni agne
4.004.05c     áva sthirā^́ tanuhi yātujū^́nāṃ
4.004.05d     jāmím ájāmim prá mr̥ṇīhi śátrūn

4.004.06a     sá te jānāti sumatíṃ yaviṣṭha
4.004.06b     yá ī^́vate bráhmaṇe gātúm aírat
4.004.06c     víśvāni asmai sudínāni rāyó
4.004.06d     dyumnā^́ni aryó ví dúro abhí dyaut

4.004.07a     séd agne astu subhágaḥ sudā^́nur
4.004.07b     yás tvā nítyena havíṣā yá ukthaíḥ
4.004.07c     píprīṣati svá ā^́yuṣi duroṇé
4.004.07d     víśvéd asmai sudínā sā^́sad iṣṭíḥ

4.004.08a     árcāmi te sumatíṃ ghóṣi arvā^́k
4.004.08b     sáṃ te vāvā^́tā jaratām iyáṃ gī^́ḥ
4.004.08c     suáśvās tvā suráthā marjayema
4.004.08d     asmé kṣatrā^́ṇi dhārayer ánu dyū^́n

4.004.09a     ihá tvā bhū^́ri ā^́ cared úpa tmán
4.004.09b     dóṣāvastar dīdivā^́ṃsam ánu dyū^́n
4.004.09c     krī^́ḷantas tvā sumánasaḥ sapema
4.004.09d     abhí dyumnā^́ tasthivā^́ṃso jánānām

4.004.10a     yás tvā suáśvaḥ suhiraṇyó agna
4.004.10b     upayā^́ti vásumatā ráthena
4.004.10c     tásya trātā^́ bhavasi tásya sákhā
4.004.10d     yás ta ātithyám ānuṣág jújoṣat

4.004.11a     mahó rujāmi bandhútā vácobhis
4.004.11b     tán mā pitúr gótamād ánv iyāya
4.004.11c     tuváṃ no asyá vácasaś cikiddhi
4.004.11d     hótar yaviṣṭha sukrato dámūnāḥ

4.004.12a     ásvapnajas taráṇayaḥ suśévā
4.004.12b     átandrāso avr̥kā^́ áśramiṣṭhāḥ
4.004.12c     té pāyávaḥ sadhríañco niṣádya
4.004.12d     ágne táva naḥ pãntu amūra

4.004.13a     yé pāyávo māmateyáṃ te agne
4.004.13b     páśyanto andháṃ duritā^́d árakṣan
4.004.13c     rarákṣa tā^́n sukŕ̥to viśvávedā
4.004.13d     dípsanta íd ripávo nā^́ha debhuḥ

4.004.14a     tváyā vayáṃ sadhaníyas tuvótās
4.004.14b     táva práṇīti aśiyāma vā^́jān
4.004.14c     ubhā^́ śáṃsā sūdaya satyatāte
4.004.14d     anuṣṭhuyā^́ kr̥ṇuhi ahrayāṇa

4.004.15a     ayā^́ te agne samídhā vidhema
4.004.15b     práti stómaṃ śasyámānaṃ gr̥bhāya
4.004.15c     dáhāśáso rakṣásaḥ pāhí asmā^́n
4.004.15d     druhó nidó mitramaho avadyā^́t

5

4.005.01a     vaiśvānarā^́ya mīḷhúṣe sajóṣāḥ
4.005.01b     kathā^́ dāśema agnáye br̥hád bhā^́ḥ
4.005.01c     ánūnena br̥hatā^́ vakṣáthena
4.005.01d     úpa stabhāyad upamín ná ródhaḥ

4.005.02a     mā^́ nindata yá imā^́m máhya° rātíṃ
4.005.02b     devó dadaú mártiyāya svadhā^́vān
4.005.02c     pā^́kāya gŕ̥tso amŕ̥to vícetā
4.005.02d     vaiśvānaró nŕ̥tamo yahvó agníḥ

4.005.03a     sā^́ma dvibárhā máhi tigmábhr̥ṣṭiḥ
4.005.03b     sahásraretā vr̥ṣabhás túviṣmān
4.005.03c     padáṃ ná gór ápagūḷhaṃ vividvā^́n
4.005.03d     agnír máhyam préd u vocan manīṣā^́m

4.005.04a     prá tā^́m̐ agnír babhasat tigmájambhas
4.005.04b     tápiṣṭhena śocíṣā yáḥ surā^́dhāḥ
4.005.04c     prá yé minánti váruṇasya dhā^́ma
4.005.04d     priyā^́ mitrásya cétato dhruvā^́ṇi

4.005.05a     abhrātáro ná yóṣaṇo viántaḥ
4.005.05b     patirípo ná jánayo durévāḥ
4.005.05c     pāpā^́saḥ sánto anr̥tā^́ asatyā^́
4.005.05d     idám padám ajanatā gabhīrám

4.005.06a     idám me agne kíyate pavāka⁺
4.005.06b     áminate gurúm bhāráṃ ná mánma
4.005.06c     br̥hád dadhātha dhr̥ṣatā^́ gabhīráṃ
4.005.06d     yahvám pr̥ṣṭhám práyasā saptádhātu

4.005.07a     tám ín nú evá samanā^́ samānám
4.005.07b     abhí krátvā punatī^́ dhītír aśyāḥ
4.005.07c     sasásya cármann ádhi cā^́ru pŕ̥śner
4.005.07d     ágre rupá ā^́rupitaṃ jábāru

4.005.08a     pravā^́ciyaṃ vácasaḥ kím me asyá
4.005.08b     gúhā hitám úpa niṇíg vadanti
4.005.08c     yád usríyāṇām ápa vā^́r iva vrán
4.005.08d     pā^́ti priyáṃ rupó ágram padáṃ véḥ

4.005.09a     idám u tyán máhi mahā^́m ánīkaṃ
4.005.09b     yád usríyā sácata pūrviyáṃ gaúḥ
4.005.09c     r̥tásya padé ádhi dī^́diyānaṃ
4.005.09d     gúhā raghuṣyád raghuyád viveda

4.005.10a     ádha dyutānáḥ pitaróḥ⁺ sácāsā^́
4.005.10b     ámanuta gúhiyaṃ cā^́ru pŕ̥śneḥ
4.005.10c     mātúṣ padé paramé ánti ṣád gór
4.005.10d     vŕ̥ṣṇaḥ śocíṣaḥ práyatasya jihvā^́

4.005.11a     r̥táṃ voce námasā pr̥chyámānas
4.005.11b     távāśásā jātavedo yádīdám
4.005.11c     tuvám asyá kṣayasi yád dha víśvaṃ
4.005.11d     diví yád u dráviṇaṃ yát pr̥thivyā^́m

4.005.12a     kíṃ no asyá dráviṇaṃ kád dha rátnaṃ
4.005.12b     ví no voco jātavedaś cikitvā^́n
4.005.12c     gúhā^́dhvanaḥ paramáṃ yán no asyá
4.005.12d     réku padáṃ ná nidānā^́ áganma

4.005.13a     kā^́ maryā^́dā vayúnā kád dha vāmám
4.005.13b     áchā gamema raghávo ná vā^́jam
4.005.13c     kadā^́ no devī^́r amŕ̥tasya pátnīḥ
4.005.13d     sū^́ro várṇena tatanann uṣā^́saḥ

4.005.14a     aniréṇa vácasā phalgúvena
4.005.14b     pratī^́tiyena kr̥dhúnātr̥pā^́saḥ
4.005.14c     ádhā té agne kím ihā^́ vadanti
4.005.14d     anāyudhā^́sa ā^́satā sacantām

4.005.15a     asyá śriyé samidhānásya vŕ̥ṣṇo
4.005.15b     vásor ánīkaṃ dáma ā^́ ruroca
4.005.15c     rúśad vásānaḥ sudŕ̥śīkarūpaḥ
4.005.15d     kṣitír ná rāyā^́ puruvā^́ro adyaut

6

4.006.01a     ūrdhvá ū ṣú ṇo adhvarasya hotar
4.006.01b     ágne tíṣṭha devátātā yájīyān
4.006.01c     tuváṃ hí víśvam abhí ási mánma
4.006.01d     prá vedhásaś cit tirasi manīṣā^́m

4.006.02a     ámūro hótā ní asādi vikṣú
4.006.02b     agnír mandró vidátheṣu prácetāḥ
4.006.02c     ūrdhuvám bhānúṃ savitéva aśren
4.006.02d     méteva dhūmáṃ stabhāyad úpa dyā^́m

4.006.03a     yatā^́ sujūrṇī^́ rātínī ghr̥tā^́cī
4.006.03b     pradakṣiṇíd devátātim urāṇáḥ
4.006.03c     úd u svárur · navajā^́ ná akráḥ
4.006.03d     paśvó anakti súdhitaḥ sumékaḥ

4.006.04a     stīrṇé barhíṣi samidhāné agnā^́
4.006.04b     ūrdhvó adhvaryúr jujuṣāṇó asthāt
4.006.04c     pári agníḥ paśupã^́ ná hótā
4.006.04d     triviṣṭí eti pradíva urāṇáḥ

4.006.05a     pári tmánā mitádrur eti hótā
4.006.05b     agnír mandró mádhuvacā r̥tā^́vā
4.006.05c     drávanti asya vājíno ná śókā
4.006.05d     bháyante víśvā bhúvanā yád ábhrāṭ

4.006.06a     bhadrā^́ te agne suanīka saṃdŕ̥g
4.006.06b     ghorásya sató víṣuṇasya cā^́ruḥ
4.006.06c     ná yát te śocís támasā váranta
4.006.06d     ná dhvasmā^́nas tanúvī répa ā^́ dhuḥ

4.006.07a     ná yásya sā^́tur jánitor ávāri
4.006.07b     ná mātárāpitárā nū^́ cid iṣṭaú
4.006.07c     ádhā mitró ná súdhitaḥ pavākó⁺
4.006.07d     agnír dīdāya mā^́nuṣīṣu vikṣú

4.006.08a     dvír yám páñca jī^́janan saṃvásānāḥ
4.006.08b     svásāro agním mā^́nuṣīṣu vikṣú
4.006.08c     uṣarbúdham atharíyo ná dántaṃ
4.006.08d     śukráṃ suā^́sam paraśúṃ ná tigmám

4.006.09a     táva tyé agne haríto ghr̥tasnā^́
4.006.09b     róhitāsa r̥juáñcaḥ suáñcaḥ
4.006.09c     aruṣā^́so vŕ̥ṣaṇa r̥jumuṣkā^́
4.006.09d     ā^́ devátātim ahuvanta dasmā^́ḥ

4.006.10a     yé ha tyé te sáhamānā ayā^́sas
4.006.10b     tveṣā^́so agne arcáyaś cáranti
4.006.10c     śyenā^́so ná duvasanā^́so árthaṃ
4.006.10d     tuviṣvaṇáso mā^́rutaṃ ná śárdhaḥ

4.006.11a     ákāri bráhma samidhāna túbhyaṃ
4.006.11b     śáṃsāti uktháṃ yájate ví ū dhāḥ
4.006.11c     hótāram agním mánuṣo ní ṣedur
4.006.11d     namasyánta uśíjaḥ śáṃsam āyóḥ

7

4.007.01a     ayám ihá prathamó dhāyi dhātŕ̥bhir
4.007.01b     hótā yájiṣṭho adhvaréṣu ī^́ḍiyaḥ
4.007.01c     yám ápnavāno bhŕ̥gavo virurucúr
4.007.01d     váneṣu citráṃ vibhúvaṃ viśé-viśe

4.007.02a     ágne kadā^́ ta ānuṣág
4.007.02b     bhúvad devásya cétanam
4.007.02c     ádhā hí tvā jagr̥bhriré
4.007.02d     mártāso vikṣú ī^́ḍiyam

4.007.03a     r̥tā^́vānaṃ vícetasam
4.007.03b     páśyanto dyā^́m iva stŕ̥bhiḥ
4.007.03c     víśveṣām adhvarā^́ṇãṃ
4.007.03d     haskartā^́raṃ dáme-dame

4.007.04a     āśúṃ dūtáṃ vivásvato
4.007.04b     víśvā yáś carṣaṇī^́r abhí
4.007.04c     ā^́ jabhruḥ ketúm āyávo
4.007.04d     bhŕ̥gavāṇaṃ viśé-viśe

4.007.05a     tám īṃ hótāram ānuṣák
4.007.05b     cikitvā^́ṃsaṃ ní ṣedire
4.007.05c     raṇvám pavākáśociṣaṃ⁺
4.007.05d     yájiṣṭhaṃ saptá dhā^́mabhiḥ

4.007.06a     táṃ śáśvatīṣu mātŕ̥ṣu
4.007.06b     vána ā^́ vītám áśritam
4.007.06c     citráṃ sántaṃ gúhā hitáṃ
4.007.06d     suvédaṃ kūcidarthínam

4.007.07a     sasásya yád víyutā sásminn ū^́dhann
4.007.07b     r̥tásya dhā^́man raṇáyanta devā^́ḥ
4.007.07c     mahā^́m̐ agnír námasā rātáhavyo
4.007.07d     vér adhvarā^́ya sádam íd r̥tā^́vā

4.007.08a     vér adhvarásya dūtíyāni vidvā^́n
4.007.08b     ubhé antā^́ ródasī saṃcikitvā^́n
4.007.08c     dūtá īyase pradíva urāṇó
4.007.08d     vidúṣṭaro divá āródhanāni

4.007.09a     kr̥ṣṇáṃ ta éma rúśataḥ puró bhā^́ś
4.007.09b     cariṣṇú arcír vápuṣām íd ékam
4.007.09c     yád ápravītā dádhate ha gárbhaṃ
4.007.09d     sadyáś cij jātó bhávasī^́d u dūtáḥ

4.007.10a     sadyó jātásya dádr̥śānam ójo
4.007.10b     yád asya vā^́to anuvā^́ti śocíḥ
4.007.10c     vr̥ṇákti tigmā^́m ataséṣu jihvā^́ṃ
4.007.10d     sthirā^́ cid ánnā dayate ví jámbhaiḥ

4.007.11a     tr̥ṣú yád ánnā tr̥ṣúṇā vavákṣa
4.007.11b     tr̥ṣúṃ dūtáṃ kr̥ṇute yahvó agníḥ
4.007.11c     vā^́tasya meḷíṃ sacate nijū^́rvann
4.007.11d     āśúṃ ná vājayate hinvé árvā

8

4.008.01a     dūtáṃ vo viśvávedasaṃ
4.008.01b     havyavā^́ham ámartiyam
4.008.01c     yájiṣṭham r̥ñjase girā^́

4.008.02a     sá hí védā vásudhitim
4.008.02b     mahā^́m̐ āródhanaṃ diváḥ
4.008.02c     sá devā^́m̐ éhá vakṣati

4.008.03a     sá veda devá ānámaṃ
4.008.03b     devā^́m̐ r̥tāyaté dáme
4.008.03c     dā^́ti priyā^́ṇi cid vásu

4.008.04a     sá hótā séd u dūtíyaṃ
4.008.04b     cikitvā^́m̐ antár īyate
4.008.04c     vidvā^́m̐ āródhanaṃ diváḥ

4.008.05a     té siyāma yé agnáye
4.008.05b     dadāśúr havyádātibhiḥ
4.008.05c     yá īm púṣyanta indhaté

4.008.06a     té rāyā^́ té suvī^́riyaiḥ
4.008.06b     sasavā^́ṃso ví śr̥ṇvire
4.008.06c     yé agnā^́ dadhiré dúvaḥ

4.008.07a     asmé rā^́yo divé-dive
4.008.07b     sáṃ carantu puruspŕ̥haḥ
4.008.07c     asmé vā^́jāsa īratām

4.008.08a     sá vípraś carṣaṇīnã^́ṃ
4.008.08b     śávasā mā^́nuṣāṇãm
4.008.08c     áti kṣipréva vidhyati

9

4.009.01a     ágne mr̥̄ḷá⁺ mahā^́m̐ asi
4.009.01b     yá īm ā^́ devayúṃ jánam
4.009.01c     iyétha barhír āsádam

4.009.02a     sá mā^́nuṣīṣu dūḷábho
4.009.02b     vikṣú prāvī^́r ámartiyaḥ
4.009.02c     dūtó víśveṣãm bhuvat

4.009.03a     sá sádma pári ṇīyate
4.009.03b     hótā mandró díviṣṭiṣu
4.009.03c     utá pótā ní ṣīdati

4.009.04a     utá gnā^́ agnír adhvará
4.009.04b     utó gr̥hápatir dáme
4.009.04c     utá brahmā^́ ní ṣīdati

4.009.05a     véṣi hí adhvarīyatā^́m
4.009.05b     havyā^́ ca mā^́nuṣāṇãm
4.009.05c     upavaktā^́ jánānãm

4.009.06a     véṣī^́d u asya dūtíyaṃ
4.009.06b     havyám mártasya vóḷhave
4.009.06c     yásya jújoṣo adhvarám

4.009.07a     asmā^́kaṃ joṣi adhvarám
4.009.07b     asmā^́kaṃ yajñám aṅgiraḥ
4.009.07c     asmā^́kaṃ śr̥ṇudhī hávam

4.009.08a     pári te dūḷábho rátho
4.009.08b     asmā^́m̐ aśnotu viśvátaḥ
4.009.08c     yéna rákṣasi dāśúṣaḥ

10

4.010.01a     ágne tám adyá
4.010.01b     áśvaṃ ná stómaiḥ
4.010.01c     krátuṃ ná bhadráṃ
4.010.01d     hr̥dispŕ̥śam r̥dhiyā^́mā ta óhaiḥ

4.010.02a     ádhā hí agne
4.010.02b     krátor bhadrásya
4.010.02c     dákṣasya sādhóḥ
4.010.02d     rathī^́r r̥tásya br̥ható babhū^́tha

4.010.03a     ebhír no arkaír
4.010.03b     bhávā no arvā^́ṅ
4.010.03c     súvar ṇá jyótiḥ
4.010.03d     ágne víśvebhiḥ sumánā ánīkaiḥ

4.010.04a     ābhíṣ ṭe adyá
4.010.04b     gīrbhír gr̥ṇánto
4.010.04c     ágne dā^́śema
4.010.04d     prá te divó ná stanayanti śúṣmāḥ

4.010.05a     áva svā^́diṣṭhā
4.010.05b     gne sáṃdr̥ṣṭir
4.010.05c     dā^́ cid áhna
4.010.05d     dā^́ cid aktóḥ
4.010.05e     riyé rukmó ná rocata upāké

4.010.06a     ghr̥táṃ ná pūtáṃ
4.010.06b     tanū^́r arepā^́ḥ
4.010.06c     śúci híraṇyam
4.010.06d     tát te rukmó ná rocata svadhāvaḥ

4.010.07a     kr̥táṃ cid dhí ṣmā
4.010.07b     sánemi dvéṣo
4.010.07c     ágna inóṣi mártāt
4.010.07d     itthā^́ yájamānād r̥tāvaḥ

4.010.08a     śivā^́ naḥ sakhyā^́
4.010.08b     sántu bhrātrā^́
4.010.08c     ágne devéṣu yuṣmé
4.010.08d     sā^́ no nā^́bhiḥ sádane sásmin ū^́dhan

11

4.011.01a     bhadráṃ te agne sahasinn ánīkam
4.011.01b     upāká ā^́ rocate sū^́riyasya
4.011.01c     rúśad dr̥śé dadr̥śe naktayā^́ cid
4.011.01d     árūkṣitaṃ dr̥śá ā^́ rūpé ánnam

4.011.02a     ví ṣāhi agne gr̥ṇaté manīṣā^́ṃ
4.011.02b     kháṃ vépasā tuvijāta stávānaḥ
4.011.02c     víśvebhir yád vāvánaḥ śukra devaís
4.011.02d     tán no rāsva sumaho bhū^́ri mánma

4.011.03a     tuvád agne kā^́viyā tván manīṣā^́s
4.011.03b     tuvád ukthā^́ jāyante rā^́dhiyāni
4.011.03c     tuvád eti dráviṇaṃ vīrápeśā
4.011.03d     itthā^́dhiye dāśúṣe mártiyāya

4.011.04a     tuvád vājī^́ vājambharó víhāyā
4.011.04b     abhiṣṭikŕ̥j jāyate satyáśuṣmaḥ
4.011.04c     tuvád rayír devájūto mayobhús
4.011.04d     tuvád āśúr jūjuvā^́m̐ agne árvā

4.011.05a     tuvā^́m agne prathamáṃ devayánto
4.011.05b     devám mártā amr̥ta mandrájihvam
4.011.05c     dveṣoyútam ā^́ vivāsanti dhībhír
4.011.05d     dámūnasaṃ gr̥hápatim ámūram

4.011.06a     āré asmád ámatim āré áṃha
4.011.06b     āré víśvāṃ durmatíṃ yán nipā^́si
4.011.06c     doṣā^́ śiváḥ sahasaḥ sūno agne
4.011.06d     yáṃ devá ā^́ cit sácase suastí

12

4.012.01a     yás tvā^́m agna inádhate yatásruk
4.012.01b     trís te ánnaṃ kr̥ṇávat sásmin áhan
4.012.01c     sá sú dyumnaír abhí astu prasákṣat
4.012.01d     táva krátvā jātavedaś cikitvā^́n

4.012.02a     idhmáṃ yás te jabhárac chaśramāṇó
4.012.02b     mahó agne ánīkam ā^́ saparyán
4.012.02c     sá idhānáḥ práti doṣā^́m uṣā^́sam
4.012.02d     púṣyan rayíṃ sacate ghnánn amítrān

4.012.03a     agnír īśe br̥hatáḥ kṣatríyasya
4.012.03b     agnír vā^́jasya paramásya rāyáḥ
4.012.03c     dádhāti rátnaṃ vidhaté yáviṣṭho
4.012.03d     ví ānuṣáṅ mártiyāya svadhā^́vān

4.012.04a     yác cid dhí te puruṣatrā^́ yaviṣṭha
4.012.04b     ácittibhiś cakr̥mā^́ kác cid ā^́gaḥ
4.012.04c     kr̥dhī^́ ṣú asmā^́m̐ áditer ánāgān
4.012.04d     ví énāṃsi śiśratho víṣvag agne

4.012.05a     maháś cid agna énaso abhī^́ka
4.012.05b     ūrvā^́d devā^́nām utá mártiyānām
4.012.05c     mā^́ te sákhāyaḥ sádam íd riṣāma
4.012.05d     yáchā tokā^́ya tánayāya śáṃ yóḥ

4.012.06a     yáthā ha tyád vasavo gauríyaṃ cit
4.012.06b     padí ṣitā^́m ámuñcatā yajatrāḥ
4.012.06c     evó ṣú asmán muñcatā ví áṃhaḥ
4.012.06d     prá tāri agne prataráṃ na ā^́yuḥ

13

4.013.01a     práti agnír uṣásām ágram akhyad
4.013.01b     vibhātīnā^́ṃ sumánā ratnadhéyam
4.013.01c     yātám aśvinā sukŕ̥to duroṇám
4.013.01d     út sū^́riyo jyótiṣā devá eti

4.013.02a     ūrdhvám bhānúṃ savitā^́ devó aśred
4.013.02b     drapsáṃ dávidhvad gaviṣó ná sátvā
4.013.02c     ánu vratáṃ váruṇo yanti mitró
4.013.02d     yát sū^́riyaṃ diví āroháyanti

4.013.03a     yáṃ sīm ákr̥ṇvan támase vipŕ̥ce
4.013.03b     dhruvákṣemā ánavasyanto ártham
4.013.03c     táṃ sū^́riyaṃ harítaḥ saptá yahvī^́
4.013.03d     spáśaṃ víśvasya jágato vahanti

4.013.04a     váhiṣṭhebhir viháran yāsi tántum
4.013.04b     avavyáyann ásitaṃ deva vásma
4.013.04c     dávidhvato raśmáyaḥ sū^́riyasya
4.013.04d     cármevā^́vādhus támo apsú antáḥ

4.013.05a     ánāyato ánibaddhaḥ kathā^́yáṃ
4.013.05b     níaṅṅ uttānó áva padyate ná
4.013.05c     káyā yāti svadháyā kó dadarśa
4.013.05d     divá skambháḥ sámr̥taḥ pāti nā^́kam

14

4.014.01a     práti agnír uṣáso jātávedā
4.014.01b     ákhyad devó rócamānā máhobhiḥ
4.014.01c     ā^́ nāsatyā urugāyā^́ ráthena
4.014.01d     imáṃ yajñám úpa no yātam ácha

4.014.02a     ūrdhváṃ ketúṃ savitā^́ devó aśrej
4.014.02b     jyótir víśvasmai bhúvanāya kr̥ṇván
4.014.02c     ā^́prā dyā^́vāpr̥thivī^́ antárikṣaṃ
4.014.02d     ví sū^́riyo raśmíbhiś cékitānaḥ

4.014.03a     āváhanti aruṇī^́r jyótiṣā^́gān
4.014.03b     mahī^́ citrā^́ raśmíbhiś cékitānā
4.014.03c     prabodháyantī suvitā^́ya devī^́
4.014.03d     uṣā^́ īyate suyújā ráthena

4.014.04a     ā^́ vāṃ váhiṣṭhā ihá té vahantu
4.014.04b     ráthā áśvāsa uṣáso víuṣṭau
4.014.04c     imé hí vām madhupéyāya sómā
4.014.04d     asmín yajñé vr̥ṣaṇā mādayethām

4.014.05a     ánāyato ánibaddhaḥ kathā^́yáṃ
4.014.05b     níaṅṅ uttānó áva padyate ná
4.014.05c     káyā yāti svadháyā kó dadarśa
4.014.05d     divá skambháḥ sámr̥taḥ pāti nā^́kam

15

4.015.01a     agnír hótā no adhvaré
4.015.01b     vājī^́ sán pári ṇīyate
4.015.01c     devó devéṣu yajñíyaḥ

4.015.02a     pári triviṣṭí adhvaráṃ
4.015.02b     yā^́ti agnī^́ rathī^́r iva
4.015.02c     ā^́ devéṣu práyo dádhat

4.015.03a     pári vā^́japatiḥ kavír
4.015.03b     agnír havyā^́ni akramīt
4.015.03c     dádhad rátnāni dāśúṣe

4.015.04a     ayáṃ yáḥ sŕ̥ñjaye puró
4.015.04b     daivavāté samidhyáte
4.015.04c     dyumā^́m̐ amitradámbhanaḥ

4.015.05a     ásya ghā vīrá ī^́vato
4.015.05b     agnér īśīta mártiyaḥ
4.015.05c     tigmájambhasya mīḷhúṣaḥ

4.015.06a     tám árvantaṃ ná sānasím
4.015.06b     aruṣáṃ ná diváḥ śíśum
4.015.06c     marmr̥jyánte divé-dive

4.015.07a     bódhad yán mā háribhyāṃ
4.015.07b     kumāráḥ sāhadeviyáḥ
4.015.07c     áchā ná hūtá úd aram

4.015.08a     utá tyā^́ yajatā^́ hárī
4.015.08b     kumārā^́t sāhadeviyā^́t
4.015.08c     práyatā sadyá ā^́ dade

4.015.09a     eṣá vāṃ devāv aśvinā
4.015.09b     kumāráḥ sāhadeviyáḥ
4.015.09c     dīrghā^́yur astu sómakaḥ

4.015.10a     táṃ yuváṃ devāv aśvinā
4.015.10b     kumāráṃ sāhadeviyám
4.015.10c     dīrghā^́yuṣaṃ kr̥ṇotana

16

4.016.01a     ā^́ satyó yātu maghávām̐ r̥jīṣī^́
4.016.01b     drávantu asya háraya úpa naḥ
4.016.01c     tásmā íd ándhaḥ suṣumā sudákṣam
4.016.01d     ihā^́bhipitváṃ karate gr̥ṇānáḥ

4.016.02a     áva sya śūra ádhvano ná ánte
4.016.02b     asmín no adyá sávane mandádhyai
4.016.02c     śáṃsāti ukthám uśáneva vedhā^́ś
4.016.02d     cikitúṣe asuríyāya mánma

4.016.03a     kavír ná niṇyáṃ vidáthāni sā^́dhan
4.016.03b     vŕ̥ṣā yát sékaṃ vipipānó árcāt
4.016.03c     divá itthā^́ jījanat saptá kārū^́n
4.016.03d     áhnā cic cakrur vayúnā gr̥ṇántaḥ

4.016.04a     súvar yád védi sudŕ̥śīkam arkaír
4.016.04b     máhi jyótī rurucur yád dha vástoḥ
4.016.04c     andhā^́ támāṃsi dúdhitā vicákṣe
4.016.04d     nŕ̥bhyaś cakāra nŕ̥tamo abhíṣṭau

4.016.05a     vavakṣá índro ámitam r̥jīṣī^́
4.016.05b     ubhé ā^́ paprau ródasī mahitvā^́
4.016.05c     átaś cid asya mahimā^́ ví reci
4.016.05d     abhí yó víśvā bhúvanā babhū^́va

4.016.06a     víśvāni śakró náriyāṇi vidvā^́n
4.016.06b     apó rireca sákhibhir níkāmaiḥ
4.016.06c     áśmānaṃ cid yé bibhidúr vácobhir
4.016.06d     vrajáṃ gómantam uśíjo ví vavruḥ

4.016.07a     apó vr̥tráṃ vavrivā^́ṃsam párāhan
4.016.07b     prā^́vat te vájram pr̥thivī^́ sácetāḥ
4.016.07c     prá ārṇāṃsi samudríyāṇi ainoḥ
4.016.07d     pátir bhávañ chávasā śūra dhr̥ṣṇo

4.016.08a     apó yád ádrim puruhūta dárdar
4.016.08b     āvír bhuvat sarámā pūrviyáṃ te
4.016.08c     sá no netā^́ vā^́jam ā^́ darṣi bhū^́riṃ
4.016.08d     gotrā^́ rujánn áṅgirobhir gr̥ṇānáḥ

4.016.09a     áchā kavíṃ nr̥maṇo gā abhíṣṭau
4.016.09b     súvarṣātā maghavan nā^́dhamānam
4.016.09c     ūtíbhis tám iṣaṇo dyumnáhūtau
4.016.09d     ní māyā^́vān ábrahmā dásyur arta

4.016.10a     ā^́ dasyughnā^́ mánasā yāhi ástam
4.016.10b     bhúvat te kútsaḥ sakhiyé níkāmaḥ
4.016.10c     suvé yónau ní ṣadataṃ sárūpā
4.016.10d     ví vāṃ cikitsad r̥tacíd dha nā^́rī

4.016.11a     yā^́si kútsena sarátham avasyús
4.016.11b     todó vā^́tasya háriyor ī^́śānaḥ
4.016.11c     r̥jrā^́ vā^́jaṃ ná gádhiyaṃ yúyūṣan
4.016.11d     kavír yád áhan pā^́riyāya bhū^́ṣāt

4.016.12a     kútsāya śúṣṇam aśúṣaṃ ní barhīḥ
4.016.12b     prapitvé áhnaḥ kúyavaṃ sahásrā
4.016.12c     sadyó dásyūn prá mr̥ṇa kutsiyéna
4.016.12d     prá sū^́raś cakráṃ vr̥hatād abhī^́ke

4.016.13a     tuvám píprum mŕ̥gayaṃ śūśuvā^́ṃsam
4.016.13b     r̥jíśvane vaidathinā^́ya randhīḥ
4.016.13c     pañcāśát kr̥ṣṇā^́ ní vapaḥ sahásrā
4.016.13d     átkaṃ ná púro jarimā^́ ví dardaḥ

4.016.14a     sū^́ra upāké tanúvaṃ dádhāno
4.016.14b     ví yát te céti amŕ̥tasya várpaḥ
4.016.14c     mr̥gó ná hastī^́ táviṣīm uṣāṇáḥ
4.016.14d     siṃhó ná bhīmá ā^́yudhāni bíbhrat

4.016.15a     índraṃ kā^́mā · vasūyánto agman
4.016.15b     súvarmīḷhe ná sávane cakānā^́ḥ
4.016.15c     śravasyávaḥ śaśamānā^́sa ukthaír
4.016.15d     óko ná raṇvā^́ sudŕ̥śīva puṣṭíḥ

4.016.16a     tám íd va índraṃ suhávaṃ huvema
4.016.16b     yás tā^́ cakā^́ra náriyā purū^́ṇi
4.016.16c     yó mā^́vate jaritré gádhiyaṃ cin
4.016.16d     makṣū^́ vā^́jam bhárati spārhárādhāḥ

4.016.17a     tigmā^́ yád antár aśániḥ pátāti
4.016.17b     kásmiñ cic chūra muhuké jánānām
4.016.17c     ghorā^́ yád arya sámr̥tir bhávāti
4.016.17d     ádha smā nas tanúvo bodhi gopā^́ḥ

4.016.18a     bhúvo 'vitā^́ vāmádevasya dhīnā^́m
4.016.18b     bhúvaḥ sákhā avr̥kó vā^́jasātau
4.016.18c     tuvā^́m ánu prámatim ā^́ jaganma
4.016.18d     uruśáṃso jaritré viśvádha syāḥ

4.016.19a     ebhír nŕ̥bhir indara⁺ tvāyúbhiṣ ṭvā
4.016.19b     maghávadbhir maghavan víśva ājaú
4.016.19c     dyā^́vo ná dyumnaír abhí sánto aryáḥ
4.016.19d     kṣapó madema śarádaś ca pūrvī^́ḥ

4.016.20a     evéd índrāya vr̥ṣabhā^́ya vŕ̥ṣṇe
4.016.20b     bráhma akarma bhŕ̥gavo ná rátham
4.016.20c     nū^́ cid yáthā naḥ sakhiyā^́ viyóṣad
4.016.20d     ásan na ugró avitā^́ tanūpā^́ḥ

4.016.21a     nũ^́ ṣṭutá indara⁺ nū^́ gr̥ṇāná
4.016.21b     íṣaṃ jaritré nadíyo ná pīpeḥ
4.016.21c     ákāri te harivo bráhma návyaṃ
4.016.21d     dhiyā^́ siyāma rathíyaḥ sadāsā^́ḥ

17

4.017.01a     tuvám mahā^́m̐ indara⁺ túbhya° ha kṣā^́
4.017.01b     ánu kṣatrám maṃhánā manyata dyaúḥ
4.017.01c     tuváṃ vr̥tráṃ · śávasā jaghanvā^́n
4.017.01d     sr̥jáḥ síndhūm̐r áhinā jagrasānā^́n

4.017.02a     táva tviṣó jániman rejata dyaú
4.017.02b     réjad bhū^́mir bhiyásā svásya manyóḥ
4.017.02c     r̥ghāyánta subhúvaḥ párvatāsa
4.017.02d     ā^́rdan dhánvāni saráyanta ā^́paḥ

4.017.03a     bhinád giríṃ śávasā vájram iṣṇánn
4.017.03b     āviṣkr̥ṇvānáḥ sahasāná ójaḥ
4.017.03c     vádhīd vr̥tráṃ vájreṇa mandasānáḥ
4.017.03d     sárann ā^́po jávasā hatávr̥ṣṇīḥ

4.017.04a     suvī^́ras te janitā^́ manyata dyaúr
4.017.04b     índrasya kartā^́ suapastamo bhūt
4.017.04c     yá īṃ jajā^́na svaríyaṃ suvájram
4.017.04d     ánapacyutaṃ sádaso ná bhū^́ma

4.017.05a     yá éka íc cyāváyati prá bhū^́mā
4.017.05b     rā^́jā kr̥ṣṭīnā^́m puruhūtá índraḥ
4.017.05c     satyám enam ánu víśve madanti
4.017.05d     rātíṃ devásya gr̥ṇató maghónaḥ

4.017.06a     satrā^́ sómā abhavann asya víśve
4.017.06b     satrā^́ mádāso br̥ható mádiṣṭhāḥ
4.017.06c     satrā^́bhavo vásupatir vásūnāṃ
4.017.06d     dátre víśvā adhithā indra kr̥ṣṭī^́ḥ

4.017.07a     tuvám ádha prathamáṃ jā^́yamāno
4.017.07b     áme víśvā adhithā indra kr̥ṣṭī^́ḥ
4.017.07c     tuvám práti praváta āśáyānam
4.017.07d     áhiṃ vájreṇa maghavan ví vr̥ścaḥ

4.017.08a     satrāháṇaṃ dā^́dhr̥ṣiṃ túmram índram
4.017.08b     mahā^́m apāráṃ vr̥ṣabháṃ suvájram
4.017.08c     hántā yó vr̥tráṃ sánitotá vā^́jaṃ
4.017.08d     dā^́tā maghā^́ni maghávā surā^́dhāḥ

4.017.09a     ayáṃ vŕ̥taś cātayate samīcī^́r
4.017.09b     yá ājíṣu maghávā śr̥ṇvá ékaḥ
4.017.09c     ayáṃ vā^́jam bharati yáṃ sanóti
4.017.09d     asyá priyā^́saḥ sakhiyé siyāma

4.017.10a     ayáṃ śr̥ṇve ádha jáyann utá ghnánn
4.017.10b     ayám utá prá kr̥ṇute yudhā^́ gā^́ḥ
4.017.10c     yadā^́ satyáṃ kr̥ṇuté manyúm índro
4.017.10d     víśvaṃ dr̥̄ḷhám⁺ bhayata éjad asmāt

4.017.11a     sám índro gā^́ ajayat sáṃ híraṇyā
4.017.11b     sám aśviyā^́ maghávā yó ha pūrvī^́ḥ
4.017.11c     ebhír nŕ̥bhir nŕ̥tamo asya śākaí
4.017.11d     rāyó vibhaktā^́ sambharáś ca vásvaḥ

4.017.12a     kíyat svid índro ádhi eti mātúḥ
4.017.12b     kíyat pitúr janitúr yó jajā^́na
4.017.12c     yó asya śúṣmam muhukaír íyarti
4.017.12d     vā^́to ná jūtá stanáyadbhir abhraíḥ

4.017.13a     kṣiyántaṃ tvam ákṣiyantaṃ kr̥ṇoti
4.017.13b     íyarti reṇúm maghávā samóham
4.017.13c     vibhañjanúr aśánimām̐ iva dyaúr
4.017.13d     utá stotā^́ram maghávā vásau dhāt

4.017.14a     ayáṃ cakrám iṣaṇat sū^́riyasya
4.017.14b     ní étaśaṃ rīramat sasr̥māṇám
4.017.14c     ā^́ kr̥ṣṇá īṃ juhurāṇó jigharti
4.017.14d     tvacó budhné rájaso asyá yónau

4.017.15a     ásikniyāṃ yájamāno ná hótā

4.017.16a     gavyánta índraṃ sakhiyā^́ya víprā
4.017.16b     aśvāyánto vŕ̥ṣaṇaṃ vājáyantaḥ
4.017.16c     janīyánto janidā^́m ákṣitotim
4.017.16d     ā^́ cyāvayāmo avaté ná kóśam

4.017.17a     trātā^́ no bodhi dádr̥śāna āpír
4.017.17b     abhikhyātā^́ marḍitā^́ somiyā^́nām
4.017.17c     sákhā pitā^́ pitŕ̥tamaḥ pitr̥̄ṇā^́ṃ
4.017.17d     kártem ulokám† uśaté vayodhā^́ḥ

4.017.18a     sakhīyatā^́m avitā^́ bodhi sákhā
4.017.18b     gr̥ṇāná indra stuvaté váyo dhāḥ
4.017.18c     vayáṃ hí ā^́ te cakr̥mā^́ sabā^́dha
4.017.18d     ābhíḥ śámībhir maháyanta indra

4.017.19a     stutá índro maghávā yád dha vr̥trā^́
4.017.19b     bhū^́rīṇi éko apratī^́ni hanti
4.017.19c     asyá priyó jaritā^́ yásya śárman
4.017.19d     nákir devā^́ vāráyante ná mártāḥ

4.017.20a     evā^́ na índro maghávā virapśī^́
4.017.20b     kárat satyā^́ carṣaṇīdhŕ̥d anarvā^́
4.017.20c     tuváṃ rā^́jā janúṣāṃ dhehi asmé
4.017.20d     ádhi śrávo mā^́hinaṃ yáj jaritré

4.017.21a     nũ^́ ṣṭutá indara⁺ nū^́ gr̥ṇāná
4.017.21b     íṣaṃ jaritré nadíyo ná pīpeḥ
4.017.21c     ákāri te harivo bráhma návyaṃ
4.017.21d     dhiyā^́ siyāma rathíyaḥ sadāsā^́ḥ

18

4.018.01a     ayám pánthā ánuvittaḥ purāṇó
4.018.01b     yáto devā^́ udájāyanta víśve
4.018.01c     átaś cid ā^́ janiṣīṣṭa právr̥ddho
4.018.01d     mā^́ mātáram amuyā^́ páttave kaḥ

4.018.02a     nā^́hám áto nír ayā durgáhaitát
4.018.02b     tiraścátā pārśuvā^́n nír gamāṇi
4.018.02c     bahū^́ni me ákr̥tā kártuvāni
4.018.02d     yúdhyai tuvena sáṃ tuvena pr̥chai

4.018.03a     parāyatī^́m mātáram ánv acaṣṭa
4.018.03b     ná nā^́nu gāni ánu nū^́ gamāni
4.018.03c     tváṣṭur gr̥hé apibat sómam índraḥ
4.018.03d     śatadhaníyaṃ camúvoḥ sutásya

4.018.04a     kíṃ sá ŕ̥dhak kr̥ṇavad yáṃ sahásram
4.018.04b     māsó jabhā^́ra śarádaś ca pūrvī^́ḥ
4.018.04c     nahī^́ nú asya pratimā^́nam ásti
4.018.04d     antár jātéṣu utá yé jánitvāḥ

4.018.05a     avadyám 'va° mányamānā gúhākar
4.018.05b     índram mātā^́ vīríyeṇā nír̥ṣṭam
4.018.05c     áthód asthāt svayám átkaṃ vásāna
4.018.05d     ā^́ ródasī apr̥ṇāj jā^́yamānaḥ

4.018.06a     etā^́ arṣanti alalābhávantīr
4.018.06b     r̥tā^́varīr iva saṃkróśamānāḥ
4.018.06c     etā^́ ví pr̥cha kím idám bhananti
4.018.06d     kám ā^́po ádrim paridhíṃ rujanti

4.018.07a     kím u ṣvid asmai nivído bhananta
4.018.07b     índrasyāvadyáṃ didhiṣanta ā^́paḥ
4.018.07c     mámaitā^́n putró mahatā^́ vadhéna
4.018.07d     vr̥tráṃ jaghanvā^́m̐ asr̥jad ví síndhūn

4.018.08a     mámac caná tvā yuvatíḥ parā^́sa
4.018.08b     mámac caná tvā kuṣávā jagā^́ra
4.018.08c     mámac cid ā^́paḥ śíśave mamr̥ḍyur
4.018.08d     mámac cid índraḥ sáhasód atiṣṭhat

4.018.09a     mámac caná te maghavan víaṃso
4.018.09b     nivividhvā^́m̐ ápa hánū jaghā^́na
4.018.09c     ádhā níviddha úttaro babhūvā^́ñ
4.018.09d     chíro dāsásya sám piṇak vadhéna

4.018.10a     gr̥ṣṭíḥ sasūva stháviraṃ tavāgā^́m
4.018.10b     anādhr̥ṣyáṃ vr̥ṣabháṃ túmram índram
4.018.10c     árīḷhaṃ vatsáṃ caráthāya mātā^́
4.018.10d     svayáṃ gātúṃ tanúva ichámānam

4.018.11a     utá mātā^́ mahiṣám ánv avenad
4.018.11b     amī^́ tuvā jahati putra devā^́ḥ
4.018.11c     áthābravīd vr̥trám índro haniṣyán
4.018.11d     sákhe viṣṇo vitaráṃ ví kramasva

4.018.12a     kás te mātáraṃ vidhávām acakrac
4.018.12b     chayúṃ kás tvā^́m ajighāṃsac cárantam
4.018.12c     kás te devó ádhi mārḍīká āsīd
4.018.12d     yát prā^́kṣiṇāḥ pitáram pādagŕ̥hya

4.018.13a     ávartiyā śúna āntrā^́ṇi pece
4.018.13b     ná devéṣu vivide marḍitā^́ram
4.018.13c     ápaśyaṃ jāyā^́m ámahīyamānām
4.018.13d     ádhā me śyenó mádhu ā^́ jabhāra

19

4.019.01a     evā^́ tuvā^́m indara⁺ vajrin átra
4.019.01b     víśve devā^́saḥ suhávāsa ū^́māḥ
4.019.01c     mahā^́m ubhé ródasī vr̥ddhám r̥ṣváṃ
4.019.01d     nír ékam íd vr̥ṇate vr̥trahátye

4.019.02a     ávāsr̥janta jívrayo ná devā^́
4.019.02b     bhúvaḥ samrā^́ḷ indara⁺ satyáyoniḥ
4.019.02c     áhann áhim pariśáyānam árṇaḥ
4.019.02d     prá vartanī^́r arado viśvádhenāḥ

4.019.03a     átr̥pṇuvantaṃ víyatam abudhyám
4.019.03b     ábudhyamānaṃ suṣupāṇám indra
4.019.03c     saptá práti praváta āśáyānam
4.019.03d     áhiṃ vájreṇa ví riṇā aparván

4.019.04a     ákṣodayac chávasā kṣā^́ma budhnáṃ
4.019.04b     vã^́r ṇá vā^́tas táviṣībhir índraḥ
4.019.04c     dr̥̄ḷhā^́ni⁺ aubhnād uśámāna ójo
4.019.04d     ávābhinat kakúbhaḥ párvatānām

4.019.05a     abhí prá dadrur jánayo ná gárbhaṃ
4.019.05b     ráthā iva prá yayuḥ sākám ádrayaḥ
4.019.05c     átarpayo visŕ̥ta ubjá ūrmī^́n
4.019.05d     tuváṃ vr̥tā^́m̐ ariṇā indra síndhūn

4.019.06a     tuvám mahī^́m avániṃ viśvádhenāṃ
4.019.06b     turvī^́taye vayíyāya kṣárantīm
4.019.06c     áramayo námasā éjad árṇaḥ
4.019.06d     sutaraṇā^́m̐ akr̥ṇor indra síndhūn

4.019.07a     prá agrúvo nabhanúvo ná vákvā
4.019.07b     dhvasrā^́ apinvad yuvatī^́r r̥tajñā^́ḥ
4.019.07c     dhánvāni ájrām̐ apr̥ṇak tr̥ṣāṇā^́m̐
4.019.07d     ádhog índra staríyo dáṃsupatnīḥ

4.019.08a     pūrvī^́r uṣásaḥ śarádaś ca gūrtā^́
4.019.08b     vr̥tráṃ jaghanvā^́m̐ asr̥jad ví síndhūn
4.019.08c     páriṣṭhitā atr̥ṇad badbadhānā^́ḥ
4.019.08d     sīrā^́ índraḥ srávitave pr̥thivyā^́

4.019.09a     vamrī^́bhiḥ putrám agrúvo adānáṃ
4.019.09b     nivéśanād dhariva ā^́ jabhartha
4.019.09c     ví andhó akhyad áhim ādadānó
4.019.09d     nír bhūd ukhachít sám aranta párva

4.019.10a     prá te pū^́rvāṇi káraṇāni vipra
4.019.10b     ā^́vidvā^́m̐ āha vidúṣe kárāṃsi
4.019.10c     yáthā-yathā vŕ̥ṣṇiyāni svágūrtā
4.019.10d     ápāṃsi rājan náriyā^́viveṣīḥ

4.019.11a     nũ^́ ṣṭutá indara⁺ nū^́ gr̥ṇāná
4.019.11b     íṣaṃ jaritré nadíyo ná pīpeḥ
4.019.11c     ákāri te harivo bráhma návyaṃ
4.019.11d     dhiyā^́ siyāma rathíyaḥ sadāsā^́ḥ

20

4.020.01a     ā^́ na índro dūrã^́d ā^́ na āsā^́d
4.020.01b     abhiṣṭikŕ̥d ávase yāsad ugráḥ
4.020.01c     ójiṣṭhebhir nr̥pátir vájrabāhuḥ
4.020.01d     saṃgé samátsu turváṇiḥ pr̥tanyū^́n

4.020.02a     ā^́ na índro háribhir yātu ácha
4.020.02b     arvācīnó ávase rā^́dhase ca
4.020.02c     tíṣṭhāti vajrī^́ maghávā virapśī^́
4.020.02d     imáṃ yajñám ánu no vā^́jasātau

4.020.03a     imáṃ yajñáṃ tuvám asmā^́kam indra
4.020.03b     puró dádhat saniṣyasi krátuṃ naḥ
4.020.03c     śvaghnī^́va vajrin sanáye dhánānāṃ
4.020.03d     tváyā vayám aryá ājíṃ jayema

4.020.04a     uśánn u ṣú ṇaḥ sumánā upāké
4.020.04b     sómasya nú súṣutasya svadhāvaḥ
4.020.04c     pã^́ indra prátibhr̥tasya mádhvaḥ
4.020.04d     sám ándhasā mamadaḥ pr̥ṣṭhíyena

4.020.05a     ví yó rarapśá ŕ̥ṣibhir návebhir
4.020.05b     vr̥kṣó ná pakváḥ sŕ̥ṇiyo ná jétā
4.020.05c     máryo ná yóṣām abhí mányamāno
4.020.05d     áchā vivakmi puruhūtám índram

4.020.06a     girír ná yáḥ svátavām̐ r̥ṣvá índraḥ
4.020.06b     sanā^́d evá sáhase jātá ugráḥ
4.020.06c     ā^́dartā vájraṃ stháviraṃ ná bhīmá
4.020.06d     udnéva kóśaṃ vásunā nír̥ṣṭam

4.020.07a     ná yásya vartā^́ janúṣā nu ásti
4.020.07b     ná rā^́dhasa āmarītā^́ maghásya
4.020.07c     udvāvr̥ṣāṇás taviṣīva ugra
4.020.07d     asmábhyaṃ daddhi puruhūta rāyáḥ

4.020.08a     ī^́kṣe rāyáḥ kṣáyasya carṣaṇīnā^́m
4.020.08b     utá vrajám apavartā^́si gónām
4.020.08c     śikṣānaráḥ samithéṣu prahā^́vān
4.020.08d     vásvo rāśím abhinetā^́si bhū^́rim

4.020.09a     káyā tác chr̥ṇve śáciyā śáciṣṭho
4.020.09b     yáyā kr̥ṇóti múhu kā^́ cid r̥ṣváḥ
4.020.09c     purú dāśúṣe vícayiṣṭho áṃho
4.020.09d     áthā dadhāti dráviṇaṃ jaritré

4.020.10a     mā^́ no mardhīr ā^́ bharā daddhí tán naḥ
4.020.10b     prá dāśúṣe dā^́tave bhū^́ri yát te
4.020.10c     návye deṣṇé śasté asmín ta ukthé
4.020.10d     prá bravāma vayám indra stuvántaḥ

4.020.11a     nũ^́ ṣṭutá indara⁺ nū^́ gr̥ṇāná
4.020.11b     íṣaṃ jaritré nadíyo ná pīpeḥ
4.020.11c     ákāri te harivo bráhma návyaṃ
4.020.11d     dhiyā^́ siyāma rathíyaḥ sadāsā^́ḥ

21

4.021.01a     ā^́ yātu índro ávasa úpa na
4.021.01b     ihá stutáḥ sadhamā^́d astu śū^́raḥ
4.021.01c     vāvr̥dhānás táviṣīr yásya pūrvī^́r
4.021.01d     diyaúr ná kṣatrám abhíbhūti púṣyāt

4.021.02a     tásyéd ihá stavatha vŕ̥ṣṇiyāni
4.021.02b     tuvidyumnásya tuvirā^́dhaso nr̥̄^́n
4.021.02c     yásya krátur vidathíyo ná samrā^́ṭ
4.021.02d     sāhvā^́n tárutro abhí ásti kr̥ṣṭī^́ḥ

4.021.03a     ā^́ yātu índro divá ā^́ pr̥thivyā^́
4.021.03b     makṣū^́ samudrā^́d utá vā púrīṣāt
4.021.03c     súvarṇarād ávase no marútvān
4.021.03d     parāváto vā sádanād r̥tásya

4.021.04a     sthūrásya rāyó br̥ható yá ī^́śe
4.021.04b     tám u ṣṭavāma vidátheṣu índram
4.021.04c     yó vāyúnā jáyati gómatīṣu
4.021.04d     prá dhr̥ṣṇuyā^́ náyati vásyo ácha

4.021.05a     úpa yó námo námasi stabhāyánn
4.021.05b     íyarti vā^́caṃ janáyan yájadhyai
4.021.05c     r̥ñjasānáḥ · puruvā^́ra ukthaír
4.021.05d     éndraṃ kr̥ṇvīta sádaneṣu hótā

4.021.06a     dhiṣā^́ yádi dhiṣaṇyántaḥ saraṇyā^́n
4.021.06b     sádanto ádrim auśijásya góhe
4.021.06c     ā^́ duróṣāḥ · pāstiyásya hótā
4.021.06d     yó no mahā^́n saṃváraṇeṣu váhniḥ

4.021.07a     satrā^́ yád īm · bhārvarásya vŕ̥ṣṇaḥ
4.021.07b     síṣakti śúṣma stuvaté bhárāya
4.021.07c     gúhā yád īm · auśijásya góhe
4.021.07d     prá yád dhiyé prá áyase mádāya

4.021.08a     ví yád várāṃsi párvatasya vr̥ṇvé
4.021.08b     páyobhir jinvé apã^́ṃ jávāṃsi
4.021.08c     vidád gaurásya gavayásya góhe
4.021.08d     yádī vā^́jāya sudhíyo váhanti

4.021.09a     bhadrā^́ te hástā súkr̥totá pāṇī^́
4.021.09b     prayantā^́rā stuvaté rā^́dha indra
4.021.09c     kā^́ te níṣattiḥ kím u nó mamatsi
4.021.09d     kíṃ nód-ud u harṣase dā^́tavā^́ u

4.021.10a     evā^́ vásva índaraḥ⁺ satyáḥ samrā^́ḍ
4.021.10b     ḍhántā vr̥tráṃ várivaḥ pūráve kaḥ
4.021.10c     púruṣṭuta krátvā naḥ śagdhi rāyó
4.021.10d     bhakṣīyá te ávaso daíviyasya

4.021.11a     nũ^́ ṣṭutá indara⁺ nū^́ gr̥ṇāná
4.021.11b     íṣaṃ jaritré nadíyo ná pīpeḥ
4.021.11c     ákāri te harivo bráhma návyaṃ
4.021.11d     dhiyā^́ siyāma rathíyaḥ sadāsā^́ḥ

22

4.022.01a     yán na índro jujuṣé yác ca váṣṭi
4.022.01b     tán no mahā^́n karati śuṣmī^́ ā^́ cit
4.022.01c     bráhma stómam maghávā sómam ukthā^́
4.022.01d     yó áśmānaṃ śávasā bíbhrad éti

4.022.02a     vŕ̥ṣā vŕ̥ṣandhiṃ cáturaśrim ásyann
4.022.02b     ugró bāhúbhyāṃ nŕ̥tamaḥ śácīvān
4.022.02c     śriyé páruṣṇīm uṣámāṇa ū^́rṇāṃ
4.022.02d     yásyāḥ párvāṇi sakhiyā^́ya vivyé

4.022.03a     yó devó devátamo jā^́yamāno
4.022.03b     mahó vā^́jebhir mahádbhiś ca śúṣmaiḥ
4.022.03c     dádhāno vájram bāhuvór uśántaṃ
4.022.03d     diyā^́m ámena rejayat prá bhū^́ma

4.022.04a     víśvā ródhāṃsi pravátaś ca pūrvī^́r
4.022.04b     diyaúr r̥ṣvā^́j jániman rejata kṣā^́ḥ
4.022.04c     ā^́ mātárā bhárati śuṣmī^́ ā^́ gór
4.022.04d     nr̥vát párijman nonuvanta vā^́tāḥ

4.022.05a     tā^́ tū^́ ta indra maható mahā^́ni
4.022.05b     víśveṣu ít sávaneṣu pravā^́cyā
4.022.05c     yác chūra dhr̥ṣṇo dhr̥ṣatā^́ dadhr̥ṣvā^́n
4.022.05d     áhiṃ vájreṇa śávasā^́viveṣīḥ

4.022.06a     tā^́ tū^́ te satyā^́ tuvinr̥mṇa víśvā
4.022.06b     prá dhenávaḥ sisrate vŕ̥ṣṇa ū^́dhnaḥ
4.022.06c     ádhā ha tvád vr̥ṣamaṇo bhiyānā^́ḥ
4.022.06d     prá síndhavo jávasā cakramanta

4.022.07a     átrā^́ha te harivas tā^́ u devī^́r
4.022.07b     ávobhir indra stavanta svásāraḥ
4.022.07c     yát sīm ánu prá mucó badbadhānā^́
4.022.07d     dīrghā^́m ánu prásitiṃ syandayádhyai

4.022.08a     pipīḷé aṃśúr mádiyo ná síndhur
4.022.08b     ā^́ tvā śámī śaśamānásya śaktíḥ
4.022.08c     asmadríak chuśucānásya yamyā
4.022.08d     āśúr ná raśmíṃ tuviójasaṃ góḥ

4.022.09a     asmé várṣiṣṭhā kr̥ṇuhi jyáyiṣṭhā⁺
4.022.09b     nr̥mṇā^́ni satrā^́ sahure sáhāṃsi
4.022.09c     asmábhyaṃ vr̥trā^́ suhánāni randhi
4.022.09d     jahí vádhar vanúṣo mártiyasya

4.022.10a     asmā^́kam ít sú śr̥ṇuhi tvám indra
4.022.10b     asmábhyaṃ citrā^́m̐ úpa māhi vā^́jān
4.022.10c     asmábhyaṃ víśvā iṣaṇaḥ púraṃdhīr
4.022.10d     asmā^́kaṃ sú maghavan bodhi godā^́ḥ

4.022.11a     nũ^́ ṣṭutá indara⁺ nū^́ gr̥ṇāná
4.022.11b     íṣaṃ jaritré nadíyo ná pīpeḥ
4.022.11c     ákāri te harivo bráhma návyaṃ
4.022.11d     dhiyā^́ siyāma rathíyaḥ sadāsā^́ḥ

23

4.023.01a     kathā^́ mahā^́m avr̥dhat kásya hótur
4.023.01b     yajñáṃ juṣāṇó abhí sómam ū^́dhaḥ
4.023.01c     píbann uśānó juṣámāṇo ándho
4.023.01d     vavakṣá r̥ṣváḥ śucaté dhánāya

4.023.02a     kó asya vīráḥ sadhamā^́dam āpa
4.023.02b     sám ānaṃśa sumatíbhiḥ kó asya
4.023.02c     kád asya citráṃ cikite kád ūtī^́
4.023.02d     vr̥dhé bhuvac chaśamānásya yájyoḥ

4.023.03a     kathā^́ śr̥ṇoti hūyámānam índraḥ
4.023.03b     kathā^́ śr̥ṇvánn ávasām asya veda
4.023.03c     kā^́ asya pūrvī^́r úpamātayo ha
4.023.03d     kathaínam āhuḥ pápuriṃ jaritré

4.023.04a     kathā^́ sabā^́dhaḥ śaśamānó asya
4.023.04b     náśad abhí dráviṇaṃ dī^́dhiyānaḥ
4.023.04c     devó bhuvan návedā ma r̥tā^́nāṃ
4.023.04d     námo jagr̥bhvā^́m̐ abhí yáj jújoṣat

4.023.05a     kathā^́ kád asyā^́ uṣáso víuṣṭau
4.023.05b     devó mártasya sakhiyáṃ jujoṣa
4.023.05c     kathā^́ kád asya sakhiyáṃ sákhibhyo
4.023.05d     yé asmin kā^́maṃ suyújaṃ tatasré

4.023.06a     kím ā^́d ámatraṃ sakhiyáṃ sákhibhyaḥ
4.023.06b     kadā^́ nú te bhrātarám prá bravāma
4.023.06c     śriyé sudŕ̥śo vápur asya sárgāḥ
4.023.06d     súvar ṇá citrátamam iṣa ā^́ góḥ

4.023.07a     drúhaṃ jíghāṃsan dhvarásam anindrā^́ṃ
4.023.07b     tétikte tigmā^́ tujáse ánīkā
4.023.07c     r̥ṇā^́ cid yátra r̥ṇayā^́ na ugró
4.023.07d     dūré ájñātā uṣáso babādhé

4.023.08a     r̥tásya hí śurúdhaḥ sánti pūrvī^́r
4.023.08b     r̥tásya dhītír vr̥jinā^́ni hanti
4.023.08c     r̥tásya ślóko badhirā^́ tatarda
4.023.08d     kárṇā budhānáḥ śucámāna āyóḥ

4.023.09a     r̥tásya dr̥̄ḷhā^́+ dharúṇāni santi
4.023.09b     purū^́ṇi candrā^́ vápuṣe vápūṃṣi
4.023.09c     r̥téna dīrghám iṣaṇanta pŕ̥kṣa
4.023.09d     r̥téna gā^́va r̥tám ā^́ viveśuḥ

4.023.10a     r̥táṃ yemāná r̥tám íd vanoti
4.023.10b     r̥tásya śúṣmas turayā^́ u gavyúḥ
4.023.10c     r̥tā^́ya pr̥thvī^́ bahulé gabhīré
4.023.10d     r̥tā^́ya dhenū^́ paramé duhāte

4.023.11a     nũ^́ ṣṭutá indara⁺ nū^́ gr̥ṇāná
4.023.11b     íṣaṃ jaritré nadíyo ná pīpeḥ
4.023.11c     ákāri te harivo bráhma návyaṃ
4.023.11d     dhiyā^́ siyāma rathíyaḥ sadāsā^́ḥ

24

4.024.01a     kā^́ suṣṭutíḥ śávasaḥ sūnúm índram
4.024.01b     arvācīnáṃ rā^́dhasa ā^́ vavartat
4.024.01c     dadír hí vīró gr̥ṇaté vásūni
4.024.01d     sá gópatir niṣṣídhāṃ no janāsaḥ

4.024.02a     sá vr̥trahátye háviyaḥ sá ī^́ḍyaḥ
4.024.02b     sá súṣṭuta índaraḥ⁺ satyárādhāḥ
4.024.02c     sá yā^́mann ā^́ maghávā mártiyāya
4.024.02d     brahmaṇyaté súṣvaye várivo dhāt

4.024.03a     tám ín náro ví hvayante samīké
4.024.03b     ririkvā^́ṃsas tanúvaḥ kr̥ṇvata trā^́m
4.024.03c     mithó yát tyāgám ubháyāso ágman
4.024.03d     náras tokásya tánayasya sātaú

4.024.04a     kratūyánti kṣitáyo yóga ugra
4.024.04b     āśuṣāṇā^́so mithó árṇasātau
4.024.04c     sáṃ yád víśo ávavr̥tranta yudhmā^́
4.024.04d     ā^́d ín néma indrayante abhī^́ke

4.024.05a     ā^́d íd dha néma indriyáṃ yajanta
4.024.05b     ā^́d ít paktíḥ puroḷā^́śaṃ riricyāt
4.024.05c     ā^́d ít sómo ví papr̥cyād ásuṣvīn
4.024.05d     ā^́d íj jujoṣa vr̥ṣabháṃ yájadhyai

4.024.06a     kr̥ṇóti asmai várivo yá itthā^́
4.024.06b     índrāya sómam uśaté sunóti
4.024.06c     sadhrīcī^́nena mánasā^́vivenam
4.024.06d     tám ít sákhāyaṃ kr̥ṇute samátsu

4.024.07a     yá índrāya sunávat sómam adyá
4.024.07b     pácāt paktī^́r utá bhr̥jjā^́ti dhānā^́ḥ
4.024.07c     práti manāyór ucáthāni háryan
4.024.07d     tásmin dadhad vŕ̥ṣaṇaṃ śúṣmam índraḥ

4.024.08a     yadā^́ samaryáṃ ví áced ŕ̥ghāvā
4.024.08b     dīrgháṃ yád ājím abhí ákhyad aryáḥ
4.024.08c     ácikradad vŕ̥ṣaṇam pátnī áchā
4.024.08d     duroṇá ā^́ níśitaṃ somasúdbhiḥ

4.024.09a     bhū^́yasā vasnám acarat kánīyo
4.024.09b     ávikrīto akāniṣam púnar yán
4.024.09c     sá bhū^́yasā kánīyo nā^́rirecīd
4.024.09d     dīnā^́ dákṣā ví duhanti prá vāṇám

4.024.10a     ká imáṃ daśábhir máma
4.024.10b     índraṃ krīṇāti dhenúbhiḥ
4.024.10c     yadā^́ vr̥trā^́ṇi jáṅghanad
4.024.10d     áthainam me púnar dadat

4.024.11a     nũ^́ ṣṭutá indara⁺ nū^́ gr̥ṇāná
4.024.11b     íṣaṃ jaritré nadíyo ná pīpeḥ
4.024.11c     ákāri te harivo bráhma návyaṃ
4.024.11d     dhiyā^́ siyāma rathíyaḥ sadāsā^́ḥ

25

4.025.01a     kó adyá · náriyo devákāma
4.025.01b     uśánn índrasya sakhiyáṃ jujoṣa
4.025.01c     kó vā mahé ávase pā^́riyāya
4.025.01d     sámiddhe agnaú sutásoma īṭṭe

4.025.02a     kó nānāma vácasā somiyā^́ya
4.025.02b     manāyúr vā bhavati vásta usrā^́ḥ
4.025.02c     ká índrasya yújiyaṃ káḥ sakhitváṃ
4.025.02d     kó bhrātráṃ vaṣṭi kaváye ká ūtī^́

4.025.03a     kó devā^́nām ávo adyā^́ vr̥ṇīte
4.025.03b     ká ādityā^́m̐ áditiṃ jyótir īṭṭe
4.025.03c     kásyāśvínāv índro agníḥ sutásya
4.025.03d     aṃśóḥ pibanti mánasā^́vivenam

4.025.04a     tásmā agnír bhā^́rataḥ śárma yaṃsaj
4.025.04b     jiyók paśyāt sū^́riyam uccárantam
4.025.04c     yá índrāya sunávāméti ā^́ha
4.025.04d     náre náryāya nŕ̥tamāya nr̥̄ṇā^́m⁺

4.025.05a     ná táṃ jinanti bahávo ná dabhrā^́
4.025.05b     urú asmā áditiḥ śárma yaṃsat
4.025.05c     priyáḥ sukŕ̥t priyá índre manāyúḥ
4.025.05d     priyáḥ suprāvī^́ḥ priyó asya somī^́

4.025.06a     suprāvíyaḥ prāśuṣā^́ḷ eṣá vīráḥ
4.025.06b     súṣveḥ paktíṃ kr̥ṇute kévaléndraḥ
4.025.06c     nā^́suṣver āpír ná sákhā ná jāmír
4.025.06d     duṣprāvíyo avahantéd ávācaḥ

4.025.07a     ná revátā paṇínā sakhyám índro
4.025.07b     ásunvatā sutapā^́ḥ sáṃ gr̥ṇīte
4.025.07c     ā^́sya védaḥ khidáti hánti nagnáṃ
4.025.07d     ví súṣvaye paktáye kévalo bhūt

4.025.08a     índram páre ávare madhyamā^́sa
4.025.08b     índraṃ yā^́nto ávasitāsa índram
4.025.08c     índraṃ kṣiyánta utá yúdhyamānā
4.025.08d     índraṃ náro vājayánto havante

26

4.026.01a     ahám mánur abhavaṃ sū^́riyaś ca
4.026.01b     aháṃ kakṣī^́vām̐ ŕ̥ṣir asmi vípraḥ
4.026.01c     aháṃ kútsam ārjuneyáṃ ní r̥ñje
4.026.01d     aháṃ kavír uśánā páśyatā mā

4.026.02a     ahám bhū^́mim adadām ā^́riyāya
4.026.02b     aháṃ vr̥ṣṭíṃ dāśúṣe mártiyāya
4.026.02c     ahám apó anayaṃ vāvaśānā^́
4.026.02d     máma devā^́so ánu kétam āyan

4.026.03a     ahám púro mandasānó ví airaṃ
4.026.03b     náva sākáṃ navatī^́ḥ śámbarasya
4.026.03c     śatatamáṃ veśíyaṃ sarvátātā
4.026.03d     dívodāsam atithigváṃ yád ā^́vam

4.026.04a     prá sú ṣá víbhyo maruto vír astu
4.026.04b     prá śyenáḥ śyenébhiya āśupátvā
4.026.04c     acakráyā yát svadháyā suparṇó
4.026.04d     havyám bháran mánave devájuṣṭam

4.026.05a     bhárad yádi vír áto vévijānaḥ
4.026.05b     pathórúṇā mánojavā asarji
4.026.05c     tū^́yaṃ yayau mádhunā somiyéna
4.026.05d     utá śrávo vivide śyenó átra

4.026.06a     r̥jīpī^́ śyenó dádamāno aṃśúm
4.026.06b     parāvátaḥ śakunó mandrám mádam
4.026.06c     sómam bharad dādr̥hāṇó devā^́vān
4.026.06d     divó amúṣmād úttarād ādā^́ya

4.026.07a     ādā^́ya śyenó abharat sómaṃ
4.026.07b     sahásraṃ savā^́m̐ ayútaṃ ca sākám
4.026.07c     átrā púraṃdhir ajahād árātīr
4.026.07d     máde sómasya mūrā^́ ámūraḥ

27

4.027.01a     gárbhe nú sánn ánu eṣām avedam
4.027.01b     aháṃ devā^́nāṃ jánimāni víśvā
4.027.01c     śatám mā púra ā^́yasīr arakṣann
4.027.01d     ádha śyenó javásā nír adīyam

4.027.02a     ná ghā sá mā^́m ápa jóṣaṃ jabhāra
4.027.02b     abhī^́m āsa tvákṣasā vīríyeṇa
4.027.02c     īrmā^́ púraṃdhir ajahād árātīr
4.027.02d     utá vā^́tām̐ atarac chū^́śuvānaḥ

4.027.03a     áva yác chyenó ásvanīd ádha dyór
4.027.03b     ví yád yádi vā^́ta ūhúḥ púraṃdhim
4.027.03c     sr̥jád yád asmā áva ha kṣipáj jyā^́ṃ
4.027.03d     kr̥śā^́nur ástā mánasā bhuraṇyán

4.027.04a     r̥jipyá īm índrāvato ná bhujyúṃ
4.027.04b     śyenó jabhāra br̥ható ádhi ṣṇóḥ
4.027.04c     antáḥ patat patatrí asya parṇám
4.027.04d     ádha yā^́mani prásitasya tád véḥ

4.027.05a     ádha śvetáṃ kaláśaṃ góbhir aktám
4.027.05b     āpipyānám maghávā śukrám ándhaḥ
4.027.05c     adhvaryúbhiḥ práyatam mádhvo ágram
4.027.05d     índro mádāya práti dhat píbadhyai
4.027.05e     śū^́ro mádāya práti dhat píbadhyai

28

4.028.01a     tuvā^́ yujā^́ táva tát soma sakhyá
4.028.01b     índro apó mánave sasrútas kaḥ
4.028.01c     áhann áhim áriṇāt saptá síndhūn
4.028.01d     ápāvr̥ṇod ápihiteva khā^́ni

4.028.02a     tuvā^́ yujā^́ ní khidat sū^́riyasya
4.028.02b     índraś cakráṃ sáhasā sadyá indo
4.028.02c     ádhi ṣṇúnā br̥hatā^́ vártamānam
4.028.02d     mahó druhó ápa viśvā^́yu dhāyi

4.028.03a     áhann índro ádahad agnír indo
4.028.03b     purā^́ dásyūn madhyáṃdinād abhī^́ke
4.028.03c     durgé duroṇé krátuvā ná yātā^́m
4.028.03d     purū^́ sahásrā śáruvā ní barhīt

4.028.04a     víśvasmāt sīm adhamā^́m̐ indra dásyūn
4.028.04b     víśo dā^́sīr akr̥ṇor apraśastā^́ḥ
4.028.04c     ábādhethām ámr̥ṇataṃ ní śátrūn
4.028.04d     ávindethām ápacitiṃ vádhatraiḥ

4.028.05a     evā^́ satyám maghavānā yuváṃ tád
4.028.05b     índraś ca soma ūrvám áśviyaṃ góḥ
4.028.05c     ā^́dardr̥tam ápihitāni áśnā
4.028.05d     riricáthuḥ kṣã^́ś cit tatr̥dānā^́

29

4.029.01a     ā^́ na stutá úpa vā^́jebhir ūtī^́
4.029.01b     índra yāhí háribhir mandasānáḥ
4.029.01c     tiráś cid aryáḥ sávanā purū^́ṇi
4.029.01d     āṅgūṣébhir gr̥ṇānáḥ satyárādhāḥ

4.029.02a     ā^́ hí ṣmā yā^́ti náriyaś cikitvā^́n
4.029.02b     hūyámānaḥ sotŕ̥bhir úpa yajñám
4.029.02c     suaśvo yó ábhīrur mányamānaḥ
4.029.02d     suṣvāṇébhir mádati sáṃ ha vīraíḥ

4.029.03a     śrāváyéd asya kárṇā vājayádhyai
4.029.03b     júṣṭām ánu prá díśam mandayádhyai
4.029.03c     udvāvr̥ṣāṇó rā^́dhase túviṣmān
4.029.03d     káran na índraḥ sutīrthā^́bhayaṃ ca

4.029.04a     áchā yó gántā nā^́dhamānam ūtī^́
4.029.04b     itthā^́ vípraṃ hávamānaṃ gr̥ṇántam
4.029.04c     úpa tmáni dádhāno dhurí āśū^́n
4.029.04d     sahásrāṇi śatā^́ni vájrabāhuḥ

4.029.05a     tuvótāso maghavann indra víprā
4.029.05b     vayáṃ te syāma sūráyo gr̥ṇántaḥ
4.029.05c     bhejānā^́so br̥háddivasya rāyá
4.029.05d     ākāyíyasya dāváne purukṣóḥ

30

4.030.01a     nákir indra tvád úttaro
4.030.01b     ná jyā^́yām̐ asti vr̥trahan
4.030.01c     nákir evā^́ yáthā tuvám

4.030.02a     satrā^́ te ánu kr̥ṣṭáyo
4.030.02b     víśvā cakréva vāvr̥tuḥ
4.030.02c     satrā^́ mahā^́m̐ asi śrutáḥ

4.030.03a     víśve canéd anā^́ tuvā
4.030.03b     devā^́sa indra yuyudhuḥ
4.030.03c     yád áhā náktam ā^́tiraḥ

4.030.04a     yátrotá bādhitébhiyaś
4.030.04b     cakráṃ kútsāya yúdhyate
4.030.04c     muṣāyá indra sū^́riyam

4.030.05a     yátra devā^́m̐ r̥ghāyató
4.030.05b     víśvām̐ áyudhya éka ít
4.030.05c     tuvám indra vanū^́m̐r áhan

4.030.06a     yátrotá mártiyāya kám
4.030.06b     áriṇā indra sū^́riyam
4.030.06c     prā^́vaḥ śácībhir étaśam

4.030.07a     kím ā^́d utā^́si vr̥trahan
4.030.07b     mághavan manyumáttamaḥ
4.030.07c     átrā^́ha dā^́num ā^́tiraḥ

4.030.08a     etád ghéd utá vīríyam
4.030.08b     índra cakártha paúṃsiyam
4.030.08c     stríyaṃ yád durhaṇāyúvaṃ
4.030.08d     vádhīr duhitáraṃ diváḥ

4.030.09a     diváś cid ghā duhitáram
4.030.09b     mahā^́n mahīyámānãm
4.030.09c     uṣā^́sam indra sám piṇak

4.030.10a     ápoṣā^́ ánasaḥ sarat
4.030.10b     sámpiṣṭād áha bibhyúṣī
4.030.10c     ní yát sīṃ śiśnáthad vŕ̥ṣā

4.030.11a     etád asyā ánaḥ śaye
4.030.11b     súsampiṣṭaṃ vípāśi ā^́
4.030.11c     sasā^́ra sīm parāvátaḥ

4.030.12a     utá síndhuṃ vibālíyaṃ
4.030.12b     vitasthānā^́m ádhi kṣámi
4.030.12c     pári ṣṭhā indra māyáyā

4.030.13a     utá śúṣṇasya dhr̥ṣṇuyā^́
4.030.13b     prá mr̥kṣo abhí védanam
4.030.13c     púro yád asya sampiṇák

4.030.14a     utá dāsáṃ kaulitarám
4.030.14b     br̥hatáḥ párvatād ádhi
4.030.14c     ávāhann indra śámbaram

4.030.15a     utá dāsásya varcínaḥ
4.030.15b     sahásrāṇi śatā^́vadhīḥ
4.030.15c     ádhi páñca pradhī^́m̐r iva

4.030.16a     utá tyám putrám agrúvaḥ
4.030.16b     párāvr̥ktaṃ śatákratuḥ
4.030.16c     ukthéṣu índra ā^́bhajat

4.030.17a     utá tyā^́ turváśāyádū
4.030.17b     asnātā^́rā śácīpátiḥ
4.030.17c     índro vidvā^́m̐ apārayat

4.030.18a     utá tyā^́ sadyá ā^́riyā
4.030.18b     saráyor indra pārátaḥ
4.030.18c     árṇācitrárathāvadhīḥ

4.030.19a     ánu dvā^́ jahitā^́ nayo
4.030.19b     andháṃ śroṇáṃ ca vr̥trahan
4.030.19c     ná tát te sumnám áṣṭave

4.030.20a     śatám aśmanmáyīnãm
4.030.20b     purā^́m índro ví āsiyat
4.030.20c     dívodāsāya dāśúṣe

4.030.21a     ásvāpayad dabhī^́taye
4.030.21b     sahásrā triṃśátaṃ háthaiḥ
4.030.21c     dāsā^́nām índro māyáyā

4.030.22a     sá ghéd utā^́si vr̥trahan
4.030.22b     samāná indra gópatiḥ
4.030.22c     yás tā^́ víśvāni cicyuṣé

4.030.23a     utá nūnáṃ yád indriyáṃ
4.030.23b     kariṣyā^́ indra paúṃsiyam
4.030.23c     adyā^́ nákiṣ ṭád ā^́ minat

4.030.24a     vāmáṃ-vāmaṃ ta ādure
4.030.24b     devó dadātu aryamā^́
4.030.24c     vāmám pūṣā^́ vāmám bhágo
4.030.24d     vāmáṃ deváḥ kárūḷatī

31

4.031.01a     káyā naś citrá ā^́ bhuvad
4.031.01b     ūtī^́ sadā^́vr̥dhaḥ sákhā
4.031.01c     káyā śáciṣṭhayā vr̥tā^́

4.031.02a     kás tvā satyó mádānãm
4.031.02b     máṃhiṣṭho matsad ándhasaḥ
4.031.02c     dr̥̄ḷhā^́+ cid ārúje vásu

4.031.03a     abhī^́ ṣú ṇaḥ sákhīnãm
4.031.03b     avitā^́ jaritr̥̄ṇã^́m
4.031.03c     śatám bhavāsi ūtíbhiḥ

4.031.04a     abhī^́ na ā^́ vavr̥tsuva
4.031.04b     cakráṃ ná vr̥ttám árvataḥ
4.031.04c     niyúdbhiś carṣaṇīnã^́m

4.031.05a     pravátā hí krátūnãm
4.031.05b     ā^́ hā padéva gáchasi
4.031.05c     ábhakṣi sū^́riye sácā

4.031.06a     sáṃ yát ta indra manyávaḥ
4.031.06b     sáṃ cakrā^́ṇi dadhanviré
4.031.06c     ádha tvé ádha sū^́riye

4.031.07a     utá smā hí tvā^́m āhúr ín
4.031.07b     maghávānaṃ śacīpate
4.031.07c     dā^́tāram ávidīdhayum

4.031.08a     utá smā sadyá ít pári
4.031.08b     śaśamānā^́ya sunvaté
4.031.08c     purū^́ cin maṃhase vásu

4.031.09a     nahí ṣmā te śatáṃ caná
4.031.09b     rā^́dho váranta āmúraḥ
4.031.09c     ná cyautnā^́ni kariṣyatáḥ

4.031.10a     asmā^́m̐ avantu te śatám
4.031.10b     asmā^́n sahásram ūtáyaḥ
4.031.10c     asmā^́n víśvā abhíṣṭayaḥ

4.031.11a     asmā^́m̐ ihā^́ vr̥ṇīṣuva
4.031.11b     sakhiyā^́ya suastáye
4.031.11c     mahó rāyé divítmate

4.031.12a     asmā^́m̐ aviḍḍhi viśváhā
4.031.12b     índra rāyā^́ párīṇasā
4.031.12c     asmā^́n víśvābhir ūtíbhiḥ

4.031.13a     asmábhyaṃ tā^́m̐ ápā vr̥dhi
4.031.13b     vrajā^́m̐ ásteva gómataḥ
4.031.13c     návābhir indra ūtíbhiḥ

4.031.14a     asmā^́kaṃ dhr̥ṣṇuyā^́ rátho
4.031.14b     dyumā^́m̐ indrā^́napacyutaḥ
4.031.14c     gavyúr aśvayúr īyate

4.031.15a     asmā^́kam uttamáṃ kr̥dhi
4.031.15b     śrávo devéṣu sūriya
4.031.15c     várṣiṣṭhaṃ dyā^́m ivopári

32

4.032.01a     ā^́ tū^́ na indra vr̥trahann
4.032.01b     asmā^́kam ardhám ā^́ gahi
4.032.01c     mahā^́n mahī^́bhir ūtíbhiḥ

4.032.02a     bhŕ̥miś cid ghāsi tū^́tujir
4.032.02b     ā^́ citra citríṇīṣu ā^́
4.032.02c     citráṃ kr̥ṇoṣi ūtáye

4.032.03a     dabhrébhiś cic cháśīyāṃsaṃ
4.032.03b     háṃsi vrā^́dhantam ójasā
4.032.03c     sákhibhir yé tuvé sácā

4.032.04a     vayám indra tuvé sácā
4.032.04b     vayáṃ tuvābhí nonumaḥ
4.032.04c     asmā^́m̐-asmām̐ íd úd ava

4.032.05a     sá naś citrā^́bhir adrivo
4.032.05b     anavadyā^́bhir ūtíbhiḥ
4.032.05c     ánādhr̥ṣṭābhir ā^́ gahi

4.032.06a     bhūyā^́mo ṣú tuvā^́vataḥ
4.032.06b     sákhāya indra gómataḥ
4.032.06c     yújo vā^́jāya ghŕ̥ṣvaye

4.032.07a     tuváṃ hí éka ī^́śiṣa
4.032.07b     índra vā^́jasya gómataḥ
4.032.07c     sá no yandhi mahī^́m íṣam

4.032.08a     ná tvā varante anyáthā
4.032.08b     yád dítsasi stutó maghám
4.032.08c     stotŕ̥bhya indra girvaṇaḥ

4.032.09a     abhí tvā gótamā girā^́
4.032.09b     ánūṣata prá dāváne
4.032.09c     índra vā^́jāya ghŕ̥ṣvaye

4.032.10a     prá te vocāma vīríyā
4.032.10b     yā^́ mandasāná ā^́rujaḥ
4.032.10c     púro dā^́sīr abhī^́tiya

4.032.11a     tā^́ te gr̥ṇanti vedháso
4.032.11b     yā^́ni cakártha paúṃsiyā
4.032.11c     sutéṣu indra girvaṇaḥ

4.032.12a     ávīvr̥dhanta gótamā
4.032.12b     índra tvé stómavāhasaḥ
4.032.12c     aíṣu dhā vīrávad yáśaḥ

4.032.13a     yác cid dhí śáśvatām ási
4.032.13b     índra sā^́dhāraṇas tuvám
4.032.13c     táṃ tvā vayáṃ havāmahe

4.032.14a     arvācīnó vaso bhava
4.032.14b     asmé sú matsuvā^́ndhasaḥ
4.032.14c     sómānām indra somapāḥ

4.032.15a     asmā^́kaṃ tvā matīnã^́m
4.032.15b     ā^́ stóma indra yachatu
4.032.15c     arvā^́g ā^́ vartayā hárī

4.032.16a     puroḷā^́śaṃ ca no gháso
4.032.16b     joṣáyāse gíraś ca naḥ
4.032.16c     vadhūyúr iva yóṣaṇām

4.032.17a     sahásraṃ viyátīnãṃ
4.032.17b     yuktā^́nām índram īmahe
4.032.17c     śatáṃ sómasya khāríyaḥ

4.032.18a     sahásrā te śatā^́ vayáṃ
4.032.18b     gávām ā^́ cyāvayāmasi
4.032.18c     asmatrā^́ rā^́dha etu te

4.032.19a     dáśa te kaláśānãṃ
4.032.19b     híraṇyānām adhīmahi
4.032.19c     bhūridā^́ asi vr̥trahan

4.032.20a     bhū^́ridā bhū^́ri dehi no
4.032.20b     mā^́ dabhrám bhū^́ri ā^́ bhara
4.032.20c     bhū^́ri ghéd indra ditsasi

4.032.21a     bhūridā^́ hí ási śrutáḥ
4.032.21b     purutrā^́ śūra vr̥trahan
4.032.21c     ā^́ no bhajasva rā^́dhasi

4.032.22a     prá te babhrū^́ vicakṣaṇa
4.032.22b     śáṃsāmi goṣaṇo napāt
4.032.22c     mā^́bhyāṃ gā^́ ánu śiśrathaḥ

4.032.23a     kanīnakéva vidradhé
4.032.23b     náve drupadé arbhaké
4.032.23c     babhrū^́ yā^́meṣu śobhete

4.032.24a     áram ma usráyāmaṇe
4.032.24b     áram ánusrayāmaṇe
4.032.24c     babhrū^́ yā^́meṣu asrídhā

33

4.033.01a     prá rbhúbhyo dūtám iva vā^́cam iṣya
4.033.01b     upastíre śvaítarīṃ dhenúm īḷe
4.033.01c     yé vā^́tajūtās taráṇibhir évaiḥ
4.033.01d     pári dyā^́ṃ sadyó apáso babhūvúḥ

4.033.02a     yadā^́ram ákrann r̥bhávaḥ pitŕ̥bhyām
4.033.02b     páriviṣṭī veṣáṇā daṃsánābhiḥ
4.033.02c     ā^́d íd devā^́nām úpa sakhyám āyan
4.033.02d     dhī^́rāsaḥ puṣṭím avahan manā^́yai

4.033.03a     púnar yé cakrúḥ pitárā yúvānā
4.033.03b     sánā yū^́peva jaraṇā^́ śáyānā
4.033.03c     té vā^́jo víbhvām̐ r̥bhúr índravanto
4.033.03d     mádhupsaraso no avantu yajñám

4.033.04a     yát saṃvátsam r̥bhávo gā^́m árakṣan
4.033.04b     yát saṃvátsam r̥bhávo mā^́ ápiṃśan
4.033.04c     yát saṃvátsam ábharan bhā^́so asyās
4.033.04d     tā^́bhiḥ śámībhir amr̥tatvám āśuḥ

4.033.05a     jyeṣṭhá āha camasā^́ dvā^́ karéti
4.033.05b     kánīyān trī^́n kr̥ṇavāméti āha
4.033.05c     kaniṣṭhá āha catúras karéti
4.033.05d     tváṣṭa rbhavas tát panayad váco vaḥ

4.033.06a     satyám ūcur nára evā^́ hí cakrúr
4.033.06b     ánu svadhā^́m r̥bhávo jagmur etā^́m
4.033.06c     vibhrā^́jamānāṃś camasā^́m̐ áheva
4.033.06d     ávenat tváṣṭā catúro dadr̥śvā^́n

4.033.07a     duvā^́daśa dyū^́n yád ágohiyasya
4.033.07b     atithyé ráṇann r̥bhávaḥ sasántaḥ
4.033.07c     sukṣétrākr̥ṇvann ánayanta síndhūn
4.033.07d     dhánvā^́tiṣṭhann óṣadhīr nimnám ā^́paḥ

4.033.08a     ráthaṃ yé cakrúḥ suvŕ̥taṃ nareṣṭhā^́ṃ
4.033.08b     yé dhenúṃ viśvajúvaṃ viśvárūpām
4.033.08c     tá ā^́ takṣantu r̥bhávo rayíṃ naḥ
4.033.08d     suávasaḥ suápasaḥ suhástāḥ

4.033.09a     ápo hí eṣām ájuṣanta devā^́
4.033.09b     abhí krátvā mánasā dī^́dhiyānāḥ
4.033.09c     vā^́jo devā^́nām abhavat sukármā
4.033.09d     índrasya rbhukṣā^́ váruṇasya víbhvā

4.033.10a     yé hárī medháyā ukthā^́ mádanta
4.033.10b     índrāya cakrúḥ suyújā yé áśvā
4.033.10c     té rāyás póṣaṃ dráviṇāni asmé
4.033.10d     dhattá rbhavaḥ kṣemayánto ná mitrám

4.033.11a     idā^́hnaḥ pītím utá vo mádaṃ dhur
4.033.11b     ná rté śrāntásya sakhiyā^́ya devā^́ḥ
4.033.11c     té nūnám asmé r̥bhavo vásūni
4.033.11d     tr̥tī^́ye asmín sávane dadhāta

34

4.034.01a     r̥bhúr víbhvā vā^́ja índro no ácha
4.034.01b     imáṃ yajñáṃ ratnadhéyópa yāta
4.034.01c     idā^́ hí vo dhiṣáṇā devī^́ áhnām
4.034.01d     ádhāt pītíṃ sám mádā agmatā vaḥ

4.034.02a     vidānā^́so jánmano vājaratnā
4.034.02b     utá rtúbhir r̥bhavo mādayadhvam
4.034.02c     sáṃ vo mádā ágmata sám púraṃdhiḥ
4.034.02d     suvī^́rām asmé rayím érayadhvam

4.034.03a     ayáṃ vo yajñá r̥bhavo akāri
4.034.03b     yám ā^́ manuṣvát pradívo dadhidhvé
4.034.03c     prá vo áchā jujuṣāṇā^́so asthur
4.034.03d     ábhūta víśve agriyótá vājāḥ

4.034.04a     ábhūd u vo vidhaté ratnadhéyam
4.034.04b     idā^́ naro dāśúṣe mártiyāya
4.034.04c     píbata vājā r̥bhavo dadé vo
4.034.04d     máhi tr̥tī^́yaṃ sávanam mádāya

4.034.05a     ā^́ vājā yāta úpa na r̥bhukṣā
4.034.05b     mahó naro dráviṇaso gr̥ṇānā^́ḥ
4.034.05c     ā^́ vaḥ pītáyo abhipitvé áhnām
4.034.05d     imā^́ ástaṃ navasúva iva gman

4.034.06a     ā^́ napātaḥ śavaso yātanópa
4.034.06b     imáṃ yajñáṃ námasā hūyámānāḥ
4.034.06c     sajóṣasaḥ sūrayo yásya ca sthá
4.034.06d     mádhvaḥ pāta ratnadhā^́ índravantaḥ

4.034.07a     sajóṣā indra váruṇena sómaṃ
4.034.07b     sajóṣāḥ pāhi girvaṇo marúdbhiḥ
4.034.07c     agrepā^́bhir r̥tupā^́bhiḥ sajóṣā
4.034.07d     gnā^́spátnībhī ratnadhā^́bhiḥ sajóṣāḥ

4.034.08a     sajóṣasa ādityaír mādayadhvaṃ
4.034.08b     sajóṣasa r̥bhavaḥ párvatebhiḥ
4.034.08c     sajóṣaso daíviyenā savitrā^́
4.034.08d     sajóṣasaḥ síndhubhī ratnadhébhiḥ

4.034.09a     yé aśvínā yé pitárā yá ūtī^́
4.034.09b     dhenúṃ tatakṣúr r̥bhávo yé áśvā
4.034.09c     yé áṃsatrā yá ŕ̥dhag ródasī yé
4.034.09d     víbhvo náraḥ suapatyā^́ni cakrúḥ

4.034.10a     yé gómantaṃ vā^́javantaṃ suvī^́raṃ
4.034.10b     rayíṃ dhatthá vásumantam purukṣúm
4.034.10c     té agrepā^́ r̥bhavo mandasānā^́
4.034.10d     asmé dhatta yé ca rātíṃ gr̥ṇánti

4.034.11a     nā^́pābhūta ná vo atītr̥ṣāma
4.034.11b     ániḥśastā r̥bhavo yajñé asmín
4.034.11c     sám índreṇa mádatha sám marúdbhiḥ
4.034.11d     sáṃ rā^́jabhī ratnadhéyāya devāḥ

35

4.035.01a     ihópa yāta śavaso napātaḥ
4.035.01b     saúdhanvanā r̥bhavo mā^́pa bhūta
4.035.01c     asmín hí vaḥ sávane ratnadhéyaṃ
4.035.01d     gámantu índram ánu vo mádāsaḥ

4.035.02a     ā^́gann r̥bhūṇā^́m ihá ratnadhéyam
4.035.02b     ábhūt sómasya súṣutasya pītíḥ
4.035.02c     sukr̥tyáyā yát suapasyáyā cam̐
4.035.02d     ékaṃ vicakrá camasáṃ caturdhā^́

4.035.03a     ví akr̥ṇota camasáṃ caturdhā^́
4.035.03b     sákhe ví śikṣa íti abravīta
4.035.03c     áthaita vājā amŕ̥tasya pánthāṃ
4.035.03d     gaṇáṃ devā^́nām r̥bhavaḥ suhastāḥ

4.035.04a     kimmáyaḥ svic camasá eṣá āsa
4.035.04b     yáṃ kā^́viyena catúro vicakrá
4.035.04c     áthā sunudhvaṃ sávanam mádāya
4.035.04d     pātá rbhavo mádhunaḥ somiyásya

4.035.05a     śáciyākarta pitárā yúvānā
4.035.05b     śácyākarta camasáṃ devapā^́nam
4.035.05c     śácyā hárī dhánutarāv ataṣṭa
4.035.05d     indravā^́hāv r̥bhavo vājaratnāḥ

4.035.06a     yó vaḥ sunóti abhipitvé áhnāṃ
4.035.06b     tīvráṃ vājāsaḥ sávanam mádāya
4.035.06c     tásmai rayím r̥bhavaḥ sárvavīram
4.035.06d     ā^́ takṣata vr̥ṣaṇo mandasānā^́ḥ

4.035.07a     prātáḥ sutám apibo hariaśva
4.035.07b     mā^́dhyaṃdinaṃ sávanaṃ kévalaṃ te
4.035.07c     sám r̥bhúbhiḥ pibasva ratnadhébhiḥ
4.035.07d     sákhīm̐r yā^́m̐ indra cakr̥ṣé sukr̥tyā^́

4.035.08a     yé devā^́so ábhavatā sukr̥tyā^́
4.035.08b     śyenā^́ ivéd ádhi diví niṣedá
4.035.08c     té rátnaṃ dhāta śavaso napātaḥ
4.035.08d     saúdhanvanā ábhavatāmŕ̥tāsaḥ

4.035.09a     yát tr̥tī^́yaṃ sávanaṃ ratnadhéyam
4.035.09b     ákr̥ṇudhvaṃ suapasyā^́ suhastāḥ
4.035.09c     tád r̥bhavaḥ páriṣiktaṃ va etát
4.035.09d     sám mádebhir indriyébhiḥ pibadhvam

36

4.036.01a     anaśvó jātó anabhīśúr ukthíyo
4.036.01b     ráthas tricakráḥ pári vartate rájaḥ
4.036.01c     mahát tád vo devíyasya pravā^́canaṃ
4.036.01d     dyā^́m r̥bhavaḥ pr̥thivī^́ṃ yác ca púṣyatha

4.036.02a     ráthaṃ yé cakrúḥ suvŕ̥taṃ sucétaso
4.036.02b     ávihvarantam mánasas pári dhyáyā
4.036.02c     tā^́m̐ ū nú asyá sávanasya pītáya
4.036.02d     ā^́ vo vājā r̥bhavo vedayāmasi

4.036.03a     tád vo vājā r̥bhavaḥ supravācanáṃ
4.036.03b     devéṣu vibhvo abhavan mahitvanám
4.036.03c     jívrī yát sántā pitárā sanājúrā
4.036.03d     púnar yúvānā caráthāya tákṣatha

4.036.04a     ékaṃ ví cakra camasáṃ cáturvayaṃ
4.036.04b     níś cármaṇo gā^́m ariṇīta dhītíbhiḥ
4.036.04c     áthā devéṣu amr̥tatvám ānaśa
4.036.04d     śruṣṭī^́ vājā r̥bhavas tád va ukthíyam

4.036.05a     r̥bhutó rayíḥ prathamáśravastamo
4.036.05b     vā^́jaśrutāso yám ájījanan náraḥ
4.036.05c     vibhvataṣṭó vidátheṣu pravā^́ciyo
4.036.05d     yáṃ devāso ávathā sá vícarṣaṇiḥ

4.036.06a     sá vājī^́ árvā sá ŕ̥ṣir vacasyáyā
4.036.06b     sá śū^́ro ástā pŕ̥tanāsu duṣṭáraḥ
4.036.06c     sá rāyás póṣaṃ sá suvī^́riyaṃ dadhe
4.036.06d     yáṃ vā^́jo víbhvām̐ r̥bhávo yám ā^́viṣuḥ

4.036.07a     śréṣṭhaṃ vaḥ péśo ádhi dhāyi darśatáṃ
4.036.07b     stómo vājā r̥bhavas táṃ jujuṣṭana
4.036.07c     dhī^́rāso hí ṣṭhā^́ kaváyo vipaścítas
4.036.07d     tā^́n va enā^́ bráhmaṇā^́ vedayāmasi

4.036.08a     yūyám asmábhyaṃ dhiṣáṇābhiyas pári
4.036.08b     vidvā^́ṃso víśvā náriyāṇi bhójanā
4.036.08c     dyumántaṃ vā^́jaṃ vŕ̥ṣaśuṣmam uttamám
4.036.08d     ā^́ no rayím r̥bhavas takṣatā^́ váyaḥ

4.036.09a     ihá prajā^́m ihá rayíṃ rárāṇā
4.036.09b     ihá śrávo vīrávat takṣatā naḥ
4.036.09c     yéna vayáṃ citáyemā^́ti anyā^́n
4.036.09d     táṃ vā^́jaṃ citrám r̥bhavo dadā naḥ

37

4.037.01a     úpa no vājā adhvarám r̥bhukṣā
4.037.01b     dévā yātá pathíbhir devayā^́naiḥ
4.037.01c     yáthā yajñám mánuṣo vikṣú āsú
4.037.01d     dadhidhvé raṇvāḥ sudíneṣu áhnām

4.037.02a     té vo hr̥dé mánase santu yajñā^́
4.037.02b     júṣṭāso adyá ghr̥tánirṇijo guḥ
4.037.02c     prá vaḥ sutā^́so harayanta pūrṇā^́ḥ
4.037.02d     krátve dákṣāya harṣayanta pītā^́ḥ

4.037.03a     triudāyáṃ deváhitaṃ yáthā va
4.037.03b     stómo vājā r̥bhukṣaṇo dadé vaḥ
4.037.03c     juhvé manuṣvád úparāsu vikṣú
4.037.03d     yuṣmé sácā br̥háddiveṣu sómam

4.037.04a     pī^́voaśvāḥ śucádrathā hí bhūtá
4.037.04b     áyaḥśiprā · vājinaḥ suniṣkā^́ḥ
4.037.04c     índrasya sūno śavaso napāto
4.037.04d     ánu vaś ceti agriyám mádāya

4.037.05a     r̥bhúm r̥bhukṣaṇo rayíṃ
4.037.05b     vā^́je vājíntamaṃ yújam
4.037.05c     índrasvantaṃ havāmahe
4.037.05d     sadāsā^́tamam aśvínam

4.037.06a     séd r̥bhavo yám ávatha
4.037.06b     yūyám índraś ca mártiyam
4.037.06c     sá dhībhír astu sánitā
4.037.06d     medhásātā só árvatā

4.037.07a     ví no vājā r̥bhukṣaṇaḥ
4.037.07b     patháś citana yáṣṭave
4.037.07c     asmábhyaṃ sūraya stutā^́
4.037.07d     víśvā ā^́śās tarīṣáṇi

4.037.08a     táṃ no vājā r̥bhukṣaṇa
4.037.08b     índra nā^́satiyā rayím
4.037.08c     sám áśvaṃ carṣaṇíbhya ā^́
4.037.08d     purú śasta magháttaye

38

4.038.01a     utó hí vāṃ dātarā^́ sánti pū^́rvā
4.038.01b     yā^́ pūrúbhyas trasádasyur nitośé
4.038.01c     kṣetrāsã^́ṃ dadathur urvarāsā^́ṃ
4.038.01d     ghanáṃ dásyubhyo abhíbhūtim ugrám

4.038.02a     utá vājínam puruniṣṣídhvānaṃ
4.038.02b     dadhikrā^́m u dadathur viśvákr̥ṣṭim
4.038.02c     r̥jipyáṃ śyenám pruṣitápsum āśúṃ
4.038.02d     carkŕ̥tyam aryó nr̥pátiṃ ná śū^́ram

4.038.03a     yáṃ sīm ánu praváteva drávantaṃ
4.038.03b     víśvaḥ pūrúr mádati hárṣamāṇaḥ
4.038.03c     paḍbhír gŕ̥dhyantam medhayúṃ ná śū^́raṃ
4.038.03d     rathatúraṃ vā^́tam iva dhrájantam

4.038.04a     yáḥ smārundhānó gádhiyā samátsu
4.038.04b     sánutaraś cárati góṣu gáchan
4.038.04c     āvírr̥jīko vidáthā nicíkyat
4.038.04d     tiró aratím pári ā^́pa āyóḥ

4.038.05a     utá smainaṃ vastramáthiṃ ná tāyúm
4.038.05b     ánu krośanti kṣitáyo bháreṣu
4.038.05c     nīcā^́yamānaṃ jásuriṃ ná śyenáṃ
4.038.05d     śrávaś ca áchā paśumác ca yūthám

4.038.06a     utá sma āsu prathamáḥ sariṣyán
4.038.06b     ní veveti śráyaṇibhī⁺ ráthānām
4.038.06c     srájaṃ kr̥ṇvānó jániyo ná śúbhvā
4.038.06d     reṇúṃ rérihat kiráṇaṃ dadaśvā^́n

4.038.07a     utá syá vājī^́ sáhurir r̥tā^́vā
4.038.07b     śúśrūṣamāṇas tanúvā samaryé
4.038.07c     túraṃ yatī^́ṣu turáyann r̥jipyó
4.038.07d     ádhi bhruvóḥ kirate reṇúm r̥ñján

4.038.08a     utá sma asya tanyatór iva dyór
4.038.08b     r̥ghāyató abhiyújo bhayante
4.038.08c     yadā^́ sahásram abhí ṣīm áyodhīd
4.038.08d     durvártuḥ smā bhavati bhīmá r̥ñján

4.038.09a     utá sma asya panayanti jánā
4.038.09b     jūtíṃ kr̥ṣṭipró abhíbhūtim āśóḥ
4.038.09c     utaínam āhuḥ samithé viyántaḥ
4.038.09d     párā dadhikrā^́ asarat sahásraiḥ

4.038.10a     ā^́ dadhikrā^́ḥ śávasā páñca kr̥ṣṭī^́ḥ
4.038.10b     sū^́rya iva jyótiṣāpás tatāna
4.038.10c     sahasrasā^́ḥ śatasā^́ vājī^́ árvā
4.038.10d     pr̥ṇáktu mádhvā sám imā^́ vácāṃsi

39

4.039.01a     āśúṃ dadhikrā^́ṃ tám u nú ṣṭavāma
4.039.01b     divás pr̥thivyā^́ utá carkirāma
4.039.01c     uchántīr mā^́m uṣásaḥ sūdayantu
4.039.01d     áti víśvāni duritā^́ni parṣan

4.039.02a     maháś carkarmi árvataḥ kratuprā^́
4.039.02b     dadhikrā^́vṇaḥ puruvā^́rasya vŕ̥ṣṇaḥ
4.039.02c     yám pūrúbhyo dīdivā^́ṃsaṃ ná agníṃ
4.039.02d     dadáthur mitrāvaruṇā táturim

4.039.03a     yó áśvasya dadhikrā^́vṇo ákārīt
4.039.03b     sámiddhe agnā^́ uṣáso víuṣṭau
4.039.03c     ánāgasaṃ tám áditiḥ kr̥ṇotu
4.039.03d     sá mitréṇa váruṇenā sajóṣāḥ

4.039.04a     dadhikrā^́vṇa iṣá ūrjó mahó yád
4.039.04b     ámanmahi marútāṃ nā^́ma bhadrám
4.039.04c     suastáye váruṇam mitrám agníṃ
4.039.04d     hávāmaha índaraṃ⁺ vájrabāhum

4.039.05a     índram ivéd ubháye ví hvayanta
4.039.05b     udī^́rāṇā yajñám upaprayántaḥ
4.039.05c     dadhikrā^́m u sū^́danam mártiyāya
4.039.05d     dadáthur mitrāvaruṇā no áśvam

4.039.06a     dadhikrā^́vṇo akāriṣaṃ
4.039.06b     jiṣṇór áśvasya vājínaḥ
4.039.06c     surabhí no múkhā karat
4.039.06d     prá ṇa ā^́yūṃṣi tāriṣat

40

4.040.01a     dadhikrā^́vṇa íd u nú carkirāma
4.040.01b     víśvā ín mā^́m uṣásaḥ sūdayantu
4.040.01c     apā^́m agnér uṣásaḥ sū^́riyasya
4.040.01d     bŕ̥haspáter āṅgirasásya jiṣṇóḥ

4.040.02a     sátvā bhariṣó gaviṣó duvanyasác
4.040.02b     chravasyā^́d iṣá uṣásas turaṇyasát
4.040.02c     satyó dravó · dravaráḥ pataṃgaró
4.040.02d     dadhikrā^́vā íṣam ū^́rjaṃ súvar janat

4.040.03a     utá sma asya drávatas turaṇyatáḥ
4.040.03b     parṇáṃ ná vér ánu vāti pragardhínaḥ
4.040.03c     śyenásyeva dhrájato aṅkasám pári
4.040.03d     dadhikrā^́vṇaḥ sahá ūrjā^́ táritrataḥ

4.040.04a     utá syá vājī^́ kṣipaṇíṃ turaṇyati
4.040.04b     grīvā^́yām baddhó apikakṣá āsáni
4.040.04c     krátuṃ dadhikrā^́ ánu saṃtávītuvat
4.040.04d     pathā^́m áṅkāṃsi ánu āpánīphaṇat

4.040.05a     haṃsáḥ śuciṣád vásur antarikṣasád
4.040.05b     dhótā vediṣád átithir duroṇasát
4.040.05c     nr̥ṣád varasád r̥tasád víomasád
4.040.05d     abjā^́ gojā^́ r̥tajā^́ adrijā^́ r̥tám

41

4.041.01a     índrā kó vāṃ varuṇā sumnám āpa
4.041.01b     stómo havíṣmām̐ amŕ̥to ná hótā
4.041.01c     yó vāṃ hr̥dí krátumām̐ asmád uktáḥ
4.041.01d     paspárśad indrāvaruṇā námasvān

4.041.02a     índrā ha yó váruṇā cakrá āpī^́
4.041.02b     devaú mártaḥ sakhiyā^́ya práyasvān
4.041.02c     sá hanti vr̥trā^́ samithéṣu śátrūn
4.041.02d     ávobhir vā mahádbhiḥ sá prá śr̥ṇve

4.041.03a     índrā ha rátnaṃ váruṇā dháyiṣṭhā⁺
4.041.03b     itthā^́ nŕ̥bhyaḥ śaśamānébhiyas tā^́
4.041.03c     yádī sákhāyā sakhiyā^́ya sómaiḥ
4.041.03d     sutébhiḥ suprayásā mādáyaite

4.041.04a     índrā yuváṃ varuṇā didyúm asminn
4.041.04b     ójiṣṭham ugrā ní vadhiṣṭaṃ vájram
4.041.04c     yó no durévo vr̥kátir dabhī^́tis
4.041.04d     tásmin mimāthām abhíbhūti ójaḥ

4.041.05a     índrā yuváṃ varuṇā bhūtám asyā^́
4.041.05b     dhiyáḥ pretā^́rā vr̥ṣabhéva dhenóḥ
4.041.05c     sā^́ no duhīyad yávaseva gatvī^́
4.041.05d     sahásradhārā páyasā mahī^́ gaúḥ

4.041.06a     toké hité tánaya urvárāsu
4.041.06b     sū^́ro dŕ̥śīke vŕ̥ṣaṇaś ca paúṃsye
4.041.06c     índrā no átra váruṇā siyātām
4.041.06d     ávobhir dasmā^́ páritakmiyāyām

4.041.07a     yuvā^́m íd dhí ávase pūrviyā^́ya
4.041.07b     pári prábhūtī gavíṣaḥ suāpī
4.041.07c     vr̥ṇīmáhe sakhiyā^́ya priyā^́ya
4.041.07d     śū^́rā máṃhiṣṭhā pitáreva śambhū^́

4.041.08a     tā^́ vāṃ dhíyo ávase vājayántīr
4.041.08b     ājíṃ ná jagmur yuvayū^́ḥ sudānū
4.041.08c     śriyé ná gā^́va úpa sómam asthur
4.041.08d     índraṃ gíro váruṇam me manīṣā^́ḥ

4.041.09a     imā^́ índraṃ váruṇam me manīṣā^́
4.041.09b     ágmann úpa dráviṇam ichámānāḥ
4.041.09c     úpem asthur joṣṭā^́ra iva vásvo
4.041.09d     raghvī^́r iva śrávaso bhíkṣamāṇāḥ

4.041.10a     áśvyasya tmánā ráthiyasya puṣṭér
4.041.10b     nítyasya rāyáḥ pátayaḥ siyāma
4.041.10c     tā^́ cakrāṇā^́ ūtíbhir návyasībhir
4.041.10d     asmatrā^́ rā^́yo niyútaḥ sacantām

4.041.11a     ā^́ no br̥hantā br̥hatī^́bhir ūtī^́
4.041.11b     índra yātáṃ varuṇa vā^́jasātau
4.041.11c     yád didyávaḥ pŕ̥tanāsu prakrī^́ḷān
4.041.11d     tásya vāṃ syāma sanitā^́ra ājéḥ

42

4.042.01a     máma dvitā^́ rāṣṭaráṃ kṣatríyasya
4.042.01b     viśvā^́yor víśve amŕ̥tā yáthā naḥ
4.042.01c     krátuṃ sacante váruṇasya devā^́
4.042.01d     rā^́jāmi kr̥ṣṭér upamásya vavréḥ

4.042.02a     aháṃ rā^́jā váruṇo máhya° tā^́ni
4.042.02b     asuryā^̀ṇi prathamā^́ dhārayanta
4.042.02c     krátuṃ sacante váruṇasya devā^́
4.042.02d     rā^́jāmi kr̥ṣṭér upamásya vavréḥ

4.042.03a     ahám índro váruṇas té mahitvā^́
4.042.03b     urvī^́ gabhīré rájasī suméke
4.042.03c     tváṣṭeva víśvā bhúvanāni vidvā^́n
4.042.03d     sám airayaṃ ródasī dhāráyaṃ ca

4.042.04a     ahám apó apinvam ukṣámāṇā
4.042.04b     dhāráyaṃ dívaṃ sádana r̥tásya
4.042.04c     r̥téna putró áditer r̥tā^́vā
4.042.04d     utá tridhā^́tu prathayad ví bhū^́ma

4.042.05a     mã^́ṃ náraḥ suáśvā vājáyanto
4.042.05b     mã^́ṃ vr̥tā^́ḥ samáraṇe havante
4.042.05c     kr̥ṇómi ājím maghávāhám índra
4.042.05d     íyarmi reṇúm abhíbhūtiojāḥ

4.042.06a     aháṃ tā^́ víśvā cakaraṃ nákir mā
4.042.06b     daívyaṃ sáho varate ápratītam
4.042.06c     yán mā sómāso mamádan yád ukthā^́
4.042.06d     ubhé bhayete rájasī apāré

4.042.07a     vidúṣ te víśvā bhúvanāni tásya
4.042.07b     tā^́ prá bravīṣi váruṇāya vedhaḥ
4.042.07c     tuváṃ vr̥trā^́ṇi śr̥ṇviṣe jaghanvā^́n
4.042.07d     tuváṃ vr̥tā^́m̐ ariṇā indra síndhūn

4.042.08a     asmā^́kam átra pitáras tá āsan
4.042.08b     saptá ŕ̥ṣayo daurgahé badhyámāne
4.042.08c     tá ā^́yajanta trasádasyum asyā
4.042.08d     índraṃ ná vr̥tratúram ardhadevám

4.042.09a     purukútsānī hí vãm ádāśad
4.042.09b     dhavyébhir indrāvaruṇā námobhiḥ
4.042.09c     áthā rā^́jānaṃ trasádasyum asyā
4.042.09d     vr̥traháṇaṃ dadathur ardhadevám

4.042.10a     rāyā^́ vayáṃ sasavā^́ṃso madema
4.042.10b     havyéna devā^́ yávasena gā^́vaḥ
4.042.10c     tā^́ṃ dhenúm indrāvaruṇā yuváṃ no
4.042.10d     viśvā^́hā dhattam ánapasphurantīm

43

4.043.01a     ká u śravat katamó yajñíyānāṃ
4.043.01b     vandā^́ru deváḥ katamó juṣāte
4.043.01c     kásyemā^́ṃ devī^́m amŕ̥teṣu préṣṭhāṃ
4.043.01d     hr̥dí śreṣāma suṣṭutíṃ suhavyā^́m

4.043.02a     kó mr̥̄ḷāti⁺ katamá ā^́gamiṣṭho
4.043.02b     devā^́nām u katamáḥ śámbhaviṣṭhaḥ
4.043.02c     ráthaṃ kám āhur dravádaśvam āśúṃ
4.043.02d     yáṃ sū^́riyasya duhitā^́vr̥ṇīta

4.043.03a     makṣū^́ hí ṣmā gáchatha ī^́vato dyū^́n
4.043.03b     índro ná śaktím páritakmiyāyām
4.043.03c     divá ā^́jātā diviyā^́ suparṇā^́
4.043.03d     káyā śácīnām bhavathaḥ śáciṣṭhā

4.043.04a     kā^́ vãm bhūd úpamātiḥ káyā na
4.043.04b     ā^́ áśvinā gamatho hūyámānā
4.043.04c     kó vām maháś cit tyájaso abhī^́ka
4.043.04d     uruṣyátam mādhvī dasrā na ūtī^́

4.043.05a     urú vāṃ ráthaḥ pári nakṣati dyā^́m
4.043.05b     ā^́ yát samudrā^́d abhí vártate vām
4.043.05c     mádhvā mādhuvī mádhu vām pruṣāyan
4.043.05d     yát sīṃ vām pŕ̥kṣo bhurájanta pakvā^́ḥ

4.043.06a     síndhur ha vāṃ rasáyā siñcad áśvān
4.043.06b     ghr̥ṇā^́ váyo aruṣā^́saḥ pári gman
4.043.06c     tád ū ṣú vām ajiráṃ ceti yā^́naṃ
4.043.06d     yéna pátī bhávathaḥ sūriyā^́yāḥ

4.043.07a     ihéha yád vāṃ samanā^́ papr̥kṣé
4.043.07b     séyám asmé sumatír vājaratnā
4.043.07c     uruṣyátaṃ jaritā^́raṃ yuváṃ ha
4.043.07d     śritáḥ kā^́mo nāsatiyā yuvadrík

44

4.044.01a     táṃ vāṃ ráthaṃ vayám adyā^́ huvema
4.044.01b     pr̥thujráyam aśvinā sáṃgatiṃ góḥ
4.044.01c     yáḥ sūriyā^́ṃ váhati vandhurāyúr
4.044.01d     gírvāhasam purutámaṃ vasūyúm

4.044.02a     yuváṃ śríyam aśvinā devátā tā^́ṃ
4.044.02b     dívo napātā vanathaḥ śácībhiḥ
4.044.02c     yuvór vápur abhí pŕ̥kṣaḥ sacante
4.044.02d     váhanti yát kakuhā^́so ráthe vām

4.044.03a     kó vām adyā^́ karate rātáhavya
4.044.03b     ūtáye vā sutapéyāya vārkaíḥ
4.044.03c     r̥tásya vā vanúṣe pūrviyā^́ya
4.044.03d     námo yemānó aśvinā^́ vavartat

4.044.04a     hiraṇyáyena purubhū ráthena
4.044.04b     imáṃ yajñáṃ nāsatiyópa yātam
4.044.04c     píbātha ín mádhunaḥ somiyásya
4.044.04d     dádhatho rátnaṃ vidhaté jánāya

4.044.05a     ā^́ no yātaṃ divó áchā pr̥thivyā^́
4.044.05b     hiraṇyáyena suvŕ̥tā ráthena
4.044.05c     mā^́ vām anyé ní yaman devayántaḥ
4.044.05d     sáṃ yád dadé · nā^́bhiḥ pūrviyā^́ vām

4.044.06a     nū^́ no rayím puruvī^́ram br̥hántaṃ
4.044.06b     dásrā mímāthām ubháyeṣu asmé
4.044.06c     náro yád vām aśvinā stómam ā^́van
4.044.06d     sadhástutim ājamīḷhā^́so agman

4.044.07a     ihéha yád vāṃ samanā^́ papr̥kṣé
4.044.07b     séyám asmé sumatír vājaratnā
4.044.07c     uruṣyátaṃ jaritā^́raṃ yuváṃ ha
4.044.07d     śritáḥ kā^́mo nāsatiyā yuvadrík

45

4.045.01a     eṣá syá bhānúr úd iyarti yujyáte
4.045.01b     ráthaḥ párijmā divó asyá sā^́navi
4.045.01c     pr̥kṣā^́so asmin mithunā^́ ádhi tráyo
4.045.01d     dŕ̥tis turī^́yo mádhuno ví rapśate

4.045.02a     úd vām pr̥kṣā^́so mádhumanta īrate
4.045.02b     ráthā áśvāsa uṣáso víuṣṭiṣu
4.045.02c     aporṇuvántas táma ā^́ párīvr̥taṃ
4.045.02d     súvar ṇá śukráṃ tanuvánta ā^́ rájaḥ

4.045.03a     mádhvaḥ pibatam madhupébhir āsábhir
4.045.03b     utá priyám mádhune yuñjathāṃ° rátham
4.045.03c     ā^́ vartaním mádhunā jinvathas pathó
4.045.03d     dŕ̥tiṃ vahethe mádhumantam aśvinā

4.045.04a     haṃsā^́so yé vām mádhumanto asrídho
4.045.04b     híraṇyaparṇā uhúva uṣarbúdhaḥ
4.045.04c     udaprúto mandíno mandinispŕ̥śo
4.045.04d     mádhvo ná mákṣaḥ sávanāni gachathaḥ

4.045.05a     suadhvarā^́so mádhumanto agnáya
4.045.05b     usrā^́ jarante práti vástor aśvínā
4.045.05c     yán niktáhastas taráṇir vicakṣaṇáḥ
4.045.05d     sómaṃ suṣā^́va mádhumantam ádribhiḥ

4.045.06a     ākenipā^́so áhabhir dávidhvataḥ
4.045.06b     súvar ṇá śukráṃ tanuvánta ā^́ rájaḥ
4.045.06c     sū^́raś cid áśvān yuyujāná īyate
4.045.06d     víśvām̐ ánu svadháyā cetathas patháḥ

4.045.07a     prá vām avocam aśvinā dhiyaṃdhā^́
4.045.07b     ráthaḥ suáśvo ajáro yó ásti
4.045.07c     yéna sadyáḥ pári rájāṃsi yāthó
4.045.07d     havíṣmantaṃ taráṇim bhojám ácha

46

4.046.01a     ágram pibā mádhūnãṃ
4.046.01b     sutáṃ vāyo díviṣṭiṣu
4.046.01c     tuváṃ hí pūrvapā^́ ási

4.046.02a     śaténā no abhíṣṭibhir
4.046.02b     niyútvām̐ índrasārathiḥ
4.046.02c     vā^́yo sutásya tr̥mpatam

4.046.03a     ā^́ vāṃ sahásraṃ háraya
4.046.03b     índravāyū abhí práyaḥ
4.046.03c     váhantu sómapītaye

4.046.04a     ráthaṃ híraṇyavandhuram
4.046.04b     índravāyū suadhvarám
4.046.04c     ā^́ hí sthā^́tho divispŕ̥śam

4.046.05a     ráthena pr̥thupā^́jasā
4.046.05b     dāśvā^́ṃsam úpa gachatam
4.046.05c     índravāyū ihā^́ gatam

4.046.06a     índravāyū ayáṃ sutás
4.046.06b     táṃ devébhiḥ sajóṣasā
4.046.06c     píbataṃ dāśúṣo gr̥hé

4.046.07a     ihá prayā^́ṇam astu vām
4.046.07b     índravāyū vimócanam
4.046.07c     ihá vāṃ sómapītaye

47

4.047.01a     vā^́yo śukró ayāmi te
4.047.01b     mádhvo ágraṃ díviṣṭiṣu
4.047.01c     ā^́ yāhi sómapītaye
4.047.01d     spārhó deva niyútvatā

4.047.02a     índraś ca vāyav eṣãṃ
4.047.02b     sómānām pītím arhathaḥ
4.047.02c     yuvā^́ṃ hí yánti índavo
4.047.02d     nimnám ā^́po ná sadhríak

4.047.03a     vā^́yav índraś ca śuṣmíṇā
4.047.03b     saráthaṃ śavasas patī
4.047.03c     niyútvantā na ūtáya
4.047.03d     ā^́ yātaṃ sómapītaye

4.047.04a     yā^́ vāṃ sánti puruspŕ̥ho
4.047.04b     niyúto dāśúṣe narā
4.047.04c     asmé tā^́ yajñavāhasā
4.047.04d     índravāyū ní yachatam

48

4.048.01a     vihí hótrā ávītā
4.048.01b     vípo ná rā^́yo aryáḥ
4.048.01c     vā^́yav ā^́ candréṇa ráthena
4.048.01d     yāhí sutásya pītáye

4.048.02a     niryuvāṇó áśastīr
4.048.02b     niyútvām̐ índrasārathiḥ
4.048.02c     vā^́yav ā^́ candréṇa ráthena
4.048.02d     yāhí sutásya pītáye

4.048.03a     ánu kr̥ṣṇé vásudhitī
4.048.03b     yemā^́te viśvápeśasā
4.048.03c     vā^́yav ā^́ candréṇa ráthena
4.048.03d     yāhí sutásya pītáye

4.048.04a     váhantu tvā manoyújo
4.048.04b     yuktā^́so navatír náva
4.048.04c     vā^́yav ā^́ candréṇa ráthena
4.048.04d     yāhí sutásya pītáye

4.048.05a     vā^́yo śatáṃ hárīṇāṃ
4.048.05b     yuvásva póṣiyāṇām
4.048.05c     utá vā te sahasríṇo
4.048.05d     rátha ā^́ yātu pā^́jasā

49

4.049.01a     idáṃ vām āsíye havíḥ
4.049.01b     priyám indrābr̥haspatī
4.049.01c     ukthám mádaś ca śasyate

4.049.02a     ayáṃ vām pári ṣicyate
4.049.02b     sóma indrābr̥haspatī
4.049.02c     cā^́rur mádāya pītáye

4.049.03a     ā^́ na indrābr̥haspatī
4.049.03b     gr̥hám índraś ca gachatam
4.049.03c     somapā^́ sómapītaye

4.049.04a     asmé indrābr̥haspatī
4.049.04b     rayíṃ dhattaṃ śatagvínam
4.049.04c     áśvāvantaṃ sahasríṇam

4.049.05a     índrābŕ̥haspátī vayáṃ
4.049.05b     suté gīrbhír havāmahe
4.049.05c     asyá sómasya pītáye

4.049.06a     sómam indrābr̥haspatī
4.049.06b     píbataṃ dāśúṣo gr̥hé
4.049.06c     mādáyethāṃ tádokasā

50

4.050.01a     yás tastámbha sáhasā ví jmó ántān
4.050.01b     bŕ̥haspátis triṣadhasthó ráveṇa
4.050.01c     tám pratnā^́sa ŕ̥ṣayo dī^́dhiyānāḥ
4.050.01d     puró víprā dadhire mandrájihvam

4.050.02a     dhunétayaḥ supraketám mádanto
4.050.02b     bŕ̥haspate abhí yé nas tatasré
4.050.02c     pŕ̥ṣantaṃ sr̥prám ádabdham ūrvám
4.050.02d     bŕ̥haspate rákṣatād asya yónim

4.050.03a     bŕ̥haspate yā^́ paramā^́ parāvád
4.050.03b     áta ā^́ ta r̥taspŕ̥śo ní ṣeduḥ
4.050.03c     túbhyaṃ khātā^́ avatā^́ ádridugdhā
4.050.03d     mádhva ścotanti abhíto virapśám

4.050.04a     bŕ̥haspátiḥ prathamáṃ jā^́yamāno
4.050.04b     mahó jyótiṣaḥ paramé víoman
4.050.04c     saptā^́siyas tuvijātó ráveṇa
4.050.04d     ví saptáraśmir adhamat támāṃsi

4.050.05a     sá suṣṭúbhā sá ŕ̥kvatā gaṇéna
4.050.05b     valáṃ ruroja phaligáṃ ráveṇa
4.050.05c     bŕ̥haspátir usríyā havyasū^́daḥ
4.050.05d     kánikradad vā^́vaśatīr úd ājat

4.050.06a     evā^́ pitré viśvádevāya vŕ̥ṣṇe
4.050.06b     yajñaír vidhema námasā havírbhiḥ
4.050.06c     bŕ̥haspate suprajā^́ vīrávanto
4.050.06d     vayáṃ siyāma pátayo rayīṇā^́m

4.050.07a     sá íd rā^́jā prátijanyāni víśvā
4.050.07b     śúṣmeṇa tasthāv abhí vīríyeṇa
4.050.07c     bŕ̥haspátiṃ yáḥ súbhr̥tam bibhárti
4.050.07d     valgūyáti vándate pūrvabhā^́jam

4.050.08a     sá ít kṣeti súdhita ókasi své
4.050.08b     tásmā íḷā pinvate viśvadā^́nīm
4.050.08c     tásmai víśaḥ svayám evā^́ namante
4.050.08d     yásmin brahmā^́ rā^́jani pū^́rva éti

4.050.09a     ápratīto jayati sáṃ dhánāni
4.050.09b     prátijanyāni utá yā^́ sájanyā
4.050.09c     avasyáve yó várivaḥ kr̥ṇóti
4.050.09d     brahmáṇe rā^́jā tám avanti devā^́ḥ

4.050.10a     índraś ca sómam pibatam br̥haspate
4.050.10b     asmín yajñé mandasānā^́ vr̥ṣaṇvasū
4.050.10c     ā^́ vāṃ viśantu índavaḥ suābhúvo
4.050.10d     asmé rayíṃ sárvavīraṃ ní yachatam

4.050.11a     bŕ̥haspata indara⁺ várdhataṃ naḥ
4.050.11b     sácā sā^́ vāṃ sumatír bhūtu asmé
4.050.11c     aviṣṭáṃ dhíyo jigr̥tám púraṃdhīr
4.050.11d     jajastám aryó vanúṣām árātīḥ

51

4.051.01a     idám u tyát purutámam purástāj
4.051.01b     jyótis támaso vayúnāvad asthāt
4.051.01c     nūnáṃ divó duhitáro vibhātī^́r
4.051.01d     gātúṃ kr̥ṇavann uṣáso jánāya

4.051.02a     ásthur u citrā^́ uṣásaḥ purástān
4.051.02b     mitā^́ iva sváravo adhvaréṣu
4.051.02c     ví ū vrajásya támaso duvā^́rā
4.051.02d     uchántīr avrañ chúcayaḥ pavākā^́ḥ⁺

4.051.03a     uchántīr adyá citayanta bhojā^́n
4.051.03b     rādhodéyāya uṣáso maghónīḥ
4.051.03c     acitré antáḥ paṇáyaḥ sasantu
4.051.03d     ábudhyamānās támaso vímadhye

4.051.04a     kuvít sá devīḥ sanáyo návo vā
4.051.04b     yā^́mo babhūyā^́d uṣaso vo adyá
4.051.04c     yénā návagve áṅgire dáśagve
4.051.04d     saptā^́siye revatī revád ūṣá

4.051.05a     yūyáṃ hí devīr r̥tayúgbhir áśvaiḥ
4.051.05b     pariprayāthá bhúvanāni sadyáḥ
4.051.05c     prabodháyantīr uṣasaḥ sasántaṃ
4.051.05d     dvipā^́c cátuṣpāc caráthāya jīvám

4.051.06a     kúva svid āsāṃ katamā^́ purāṇī^́
4.051.06b     yáyā vidhā^́nā vidadhúr r̥bhūṇā^́m
4.051.06c     śúbhaṃ yác chubhrā^́ uṣásaś cáranti
4.051.06d     ná ví jñāyante sadŕ̥śīr ajuryā^́ḥ

4.051.07a     tā^́ ghā tā^́ bhadrā^́ uṣásaḥ purā^́sur
4.051.07b     abhiṣṭídyumnā r̥tájātasatyāḥ
4.051.07c     yā^́su ījānáḥ śaśamāná ukthaí
4.051.07d     stuváñ cháṃsan dráviṇaṃ sadyá ā^́pa

4.051.08a     tā^́ ā^́ caranti samanā^́ purástāt
4.051.08b     samānátaḥ samanā^́ paprathānā^́ḥ
4.051.08c     r̥tásya devī^́ḥ sádaso budhānā^́
4.051.08d     gávāṃ ná sárgā uṣáso jarante

4.051.09a     tā^́ ín nú evá samanā^́ samānī^́r
4.051.09b     ámītavarṇā uṣásaś caranti
4.051.09c     gū^́hantīr ábhvam ásitaṃ rúśadbhiḥ
4.051.09d     śukrā^́s tanū^́bhiḥ śúcayo rucānā^́ḥ

4.051.10a     rayíṃ divo duhitaro vibhātī^́ḥ
4.051.10b     prajā^́vantaṃ yachatāsmā^́su devīḥ
4.051.10c     siyonā^́d ā^́ vaḥ pratibúdhyamānāḥ
4.051.10d     suvī^́riyasya pátayaḥ siyāma

4.051.11a     tád vo divo duhitaro vibhātī^́r
4.051.11b     úpa bruva uṣaso yajñáketuḥ
4.051.11c     vayáṃ siyāma yaśáso jáneṣu
4.051.11d     tád dyaúś ca dhattā^́m pr̥thivī^́ ca devī^́

52

4.052.01a     práti ṣyā^́ sūnárī jánī
4.052.01b     viuchántī pári svásuḥ
4.052.01c     divó adarśi duhitā^́

4.052.02a     áśveva citrā^́ áruṣī
4.052.02b     mātā^́ gávām r̥tā^́varī
4.052.02c     sákhābhūd aśvínor uṣā^́ḥ

4.052.03a     utá sákhāsi aśvínor
4.052.03b     utá mātā^́ gávām asi
4.052.03c     utóṣo vásva īśiṣe

4.052.04a     yāvayáddveṣasaṃ tuvā
4.052.04b     cikitvít sūnr̥tāvari
4.052.04c     práti stómair abhutsmahi

4.052.05a     práti bhadrā^́ adr̥kṣata
4.052.05b     gávāṃ sárgā ná raśmáyaḥ
4.052.05c     óṣā^́ aprā urú jráyaḥ

4.052.06a     āpaprúṣī vibhāvari
4.052.06b     ví āvar jyótiṣā támaḥ
4.052.06c     úṣo ánu svadhā^́m ava

4.052.07a     ā^́ dyā^́ṃ tanoṣi raśmíbhir
4.052.07b     ā^́ntárikṣam urú priyám
4.052.07c     úṣaḥ śukréṇa śocíṣā

53

4.053.01a     tád devásya savitúr vā^́riyam mahád
4.053.01b     vr̥ṇīmáhe ásurasya prácetasaḥ
4.053.01c     chardír yéna dāśúṣe yáchati tmánā
4.053.01d     tán no mahā^́m̐ úd ayān devó aktúbhiḥ

4.053.02a     divó dhartā^́ bhúvanasya prajā^́patiḥ
4.053.02b     piśáṅgaṃ drāpím práti muñcate kavíḥ
4.053.02c     vicakṣaṇáḥ pratháyann āpr̥ṇánn urú
4.053.02d     ájījanat savitā^́ sumnám ukthíyam

4.053.03a     ā^́prā rájāṃsi diviyā^́ni pā^́rthivā
4.053.03b     ślókaṃ deváḥ kr̥ṇute svā^́ya dhármaṇe
4.053.03c     prá bāhū^́ asrāk savitā^́ sávīmani
4.053.03d     niveśáyan prasuvánn aktúbhir jágat

4.053.04a     ádābhiyo bhúvanāni pracā^́kaśad
4.053.04b     vratā^́ni deváḥ savitā^́bhí rakṣate
4.053.04c     prā^́srāg bāhū^́ bhúvanasya prajā^́bhiyo
4.053.04d     dhr̥távrato mahó ájmasya rājati

4.053.05a     trír antárikṣaṃ savitā^́ mahitvanā^́
4.053.05b     trī^́ rájāṃsi paribhū^́s trī^́ṇi rocanā^́
4.053.05c     tisró dívaḥ pr̥thivī^́s tisrá invati
4.053.05d     tribhír vrataír abhí no rakṣati tmánā

4.053.06a     br̥hátsumnaḥ prasavītā^́ nivéśano
4.053.06b     jágata sthātúr ubháyasya yó vaśī^́
4.053.06c     sá no deváḥ savitā^́ śárma yachatu
4.053.06d     asmé kṣáyāya trivárūtham áṃhasaḥ

4.053.07a     ā^́gan devá r̥túbhir várdhatu kṣáyaṃ
4.053.07b     dádhātu naḥ savitā^́ suprajā^́m íṣam
4.053.07c     sá naḥ kṣapā^́bhir áhabhiś ca jinvatu
4.053.07d     prajā^́vantaṃ rayím asmé sám invatu

54

4.054.01a     ábhūd deváḥ savitā^́ vándiyo nú na
4.054.01b     idā^́nīm áhna upavā^́ciyo nŕ̥bhiḥ
4.054.01c     ví yó rátnā bhájati mānavébhiyaḥ
4.054.01d     śréṣṭhaṃ no átra dráviṇaṃ yáthā dádhat

4.054.02a     devébhyo hí prathamáṃ yajñíyebhiyo
4.054.02b     amr̥tatváṃ suvási bhāgám uttamám
4.054.02c     ā^́d íd dāmā^́naṃ savitar ví ūrṇuṣe
4.054.02d     anūcīnā^́ jīvitā^́ mā^́nuṣebhiyaḥ

4.054.03a     ácittī yác cakr̥mā^́ daíviye jáne
4.054.03b     dīnaír dákṣaiḥ prábhūtī pūruṣatvátā
4.054.03c     devéṣu ca savitar mā^́nuṣeṣu ca
4.054.03d     tuváṃ no átra suvatād ánāgasaḥ

4.054.04a     ná pramíye savitúr daíviyasya tád
4.054.04b     yáthā víśvam bhúvanaṃ dhārayiṣyáti
4.054.04c     yát pr̥thivyā^́ várimann ā^́ suaṅgurír
4.054.04d     várṣman diváḥ suváti satyám asya tát

4.054.05a     índrajyeṣṭhān br̥hádbhyaḥ párvatebhiyaḥ
4.054.05b     kṣáyām̐ ebhyaḥ suvasi pastíyāvataḥ
4.054.05c     yáthā-yathā patáyanto viyemirá
4.054.05d     evaívá tasthuḥ savitaḥ savā^́ya te

4.054.06a     yé te trír áhan savitaḥ savā^́so
4.054.06b     divé-dive saúbhagam āsuvánti
4.054.06c     índro dyā^́vāpr̥thivī^́ síndhur adbhír
4.054.06d     ādityaír no áditiḥ śárma yaṃsat

55

4.055.01a     kó vas trātā^́ vasavaḥ kó varūtā^́
4.055.01b     dyā^́vābhūmī adite trā^́sithāṃ° naḥ
4.055.01c     sáhīyaso varuṇa mitra mártāt
4.055.01d     kó vo 'dhvaré várivo dhāti devāḥ

4.055.02a     prá yé dhā^́māni pūrviyā^́ṇi árcān
4.055.02b     ví yád uchā^́n viyotā^́ro ámūrāḥ
4.055.02c     vidhātā^́ro ví té dadhur ájasrā
4.055.02d     r̥tádhītayo rurucanta dasmā^́ḥ

4.055.03a     prá pastíyām áditiṃ síndhum arkaíḥ
4.055.03b     suastím īḷe sakhiyā^́ya devī^́m
4.055.03c     ubhé yáthā no áhanī nipā^́ta
4.055.03d     uṣā^́sānáktā karatām ádabdhe

4.055.04a     ví aryamā^́ váruṇaś ceti pánthām
4.055.04b     iṣás pátiḥ suvitáṃ gātúm agníḥ
4.055.04c     índrāviṣṇū nr̥vád u ṣú stávānā
4.055.04d     śárma no yantam ámavad várūtham

4.055.05a     ā^́ párvatasya marútām ávāṃsi
4.055.05b     devásya trātúr avari bhágasya
4.055.05c     pã^́t pátir jániyād áṃhaso no
4.055.05d     mitró mitríyād utá na uruṣyet

4.055.06a     nū^́ rodasī áhinā budhníyena
4.055.06b     stuvītá devī ápiyebhir iṣṭaíḥ
4.055.06c     samudráṃ ná saṃcáraṇe saniṣyávo
4.055.06d     gharmásvaraso nadíyo ápa vran

4.055.07a     devaír no devī^́ áditir ní pātu
4.055.07b     devás trātā^́ trāyatām áprayuchan
4.055.07c     nahí mitrásya váruṇasya dhāsím
4.055.07d     árhāmasi pramíyaṃ sā^́nu agnéḥ

4.055.08a     agnír īśe vasavyàsya
4.055.08b     agnír maháḥ saúbhagasya
4.055.08c     tā^́ni asmábhyaṃ rāsate

4.055.09a     úṣo maghoni ā^́ vaha
4.055.09b     sū^́nr̥te vā^́riyā purú
4.055.09c     asmábhyaṃ vājinīvati

4.055.10a     tát sú naḥ savitā^́ bhágo
4.055.10b     váruṇo mitró aryamā^́
4.055.10c     índro no rā^́dhasā^́ gamat

56

4.056.01a     mahī^́ dyā^́vāpr̥thivī^́ ihá jyéṣṭhe
4.056.01b     rucā^́ bhavatāṃ śucáyadbhir arkaíḥ
4.056.01c     yát sīṃ váriṣṭhe br̥hatī^́ viminván
4.056.01d     ruvád dhokṣā^́ paprathānébhir évaiḥ

4.056.02a     devī^́ devébhir yajaté yájatrair
4.056.02b     áminatī tasthatur ukṣámāṇe
4.056.02c     r̥tā^́varī adrúhā deváputre
4.056.02d     yajñásya netrī^́ śucáyadbhir arkaíḥ

4.056.03a     sá ít suápā bhúvaneṣu āsa
4.056.03b     yá imé dyā^́vāpr̥thivī^́ jajā^́na
4.056.03c     urvī^́ gabhīré rájasī suméke
4.056.03d     avaṃśé dhī^́raḥ śáciyā sám airat

4.056.04a     nū^́ rodasī br̥hádbhir no várūthaiḥ
4.056.04b     pátnīvadbhir iṣáyantī sajóṣāḥ
4.056.04c     urūcī^́ víśve yajaté ní pātaṃ
4.056.04d     dhiyā^́ siyāma rathíyaḥ sadāsā^́ḥ

4.056.05a     prá vām máhi dyávī abhí
4.056.05b     úpastutim bharāmahe
4.056.05c     śúcī úpa práśastaye

4.056.06a     punāné tanúvā mitháḥ
4.056.06b     svéna dákṣeṇa rājathaḥ
4.056.06c     ūhiyā^́the sanā^́d r̥tám

4.056.07a     mahī^́ mitrásya sādhathas
4.056.07b     tárantī pípratī r̥tám
4.056.07c     pári yajñáṃ ní ṣedathuḥ

57

4.057.01a     kṣétrasya pátinā vayáṃ
4.057.01b     hiténeva jayāmasi
4.057.01c     gā^́m áśvam poṣayitnú ā^́
4.057.01d     sá no mr̥̄ḷāti⁺ īdŕ̥śe

4.057.02a     kṣétrasya pate mádhumantam ūrmíṃ
4.057.02b     dhenúr iva páyo asmā^́su dhukṣva
4.057.02c     madhuścútaṃ ghr̥tám iva súpūtam
4.057.02d     r̥tásya naḥ pátayo mr̥̄ḷayantu⁺

4.057.03a     mádhumatīr óṣadhīr dyā^́va ā^́po
4.057.03b     mádhuman no bhavatu antárikṣam
4.057.03c     kṣétrasya pátir mádhumān no astu
4.057.03d     áriṣyanto ánu enaṃ carema

4.057.04a     śunáṃ vāhā^́ḥ śunáṃ náraḥ
4.057.04b     śunáṃ kr̥ṣatu lā^́ṅgalam
4.057.04c     śunáṃ varatrā^́ badhyantāṃ
4.057.04d     śunám áṣṭrām úd iṅgaya

4.057.05a     śúnāsīrāv imā^́ṃ vā^́caṃ juṣethāṃ
4.057.05b     yád diví cakráthuḥ páyaḥ
4.057.05c     ténemā^́m úpa siñcatam

4.057.06a     arvā^́cī subhage bhava
4.057.06b     sī^́te vándāmahe tuvā
4.057.06c     yáthā naḥ subhágā^́sasi
4.057.06d     yáthā naḥ suphálā^́sasi

4.057.07a     índraḥ sī^́tāṃ ní gr̥hṇātu
4.057.07b     tā^́m pūṣā^́ ánu yachatu
4.057.07c     sā^́ naḥ páyasvatī duhām
4.057.07d     úttarām-uttarāṃ sámām

4.057.08a     śunáṃ naḥ phā^́lā ví kr̥ṣantu bhū^́miṃ
4.057.08b     śunáṃ kīnā^́śā abhí yantu vāhaíḥ
4.057.08c     śunám parjányo mádhunā páyobhiḥ
4.057.08d     śúnāsīrā śunám asmā^́su dhattam

58

4.058.01a     samudrā^́d ūrmír mádhumām̐ úd ārad
4.058.01b     úpāṃśúnā sám amr̥tatvám ānaṭ
4.058.01c     ghr̥tásya nā^́ma gúhiyaṃ yád ásti
4.058.01d     jihvā^́ devā^́nām amŕ̥tasya nā^́bhiḥ

4.058.02a     vayáṃ nā^́ma prá bravāmā ghr̥tásya
4.058.02b     asmín yajñé dhārayāmā námobhiḥ
4.058.02c     úpa brahmā^́ śr̥ṇavac chasyámānaṃ
4.058.02d     cátuḥśr̥ṅgo avamīd gaurá etát

4.058.03a     catvā^́ri śŕ̥ṅgā tráyo asya pā^́dā
4.058.03b     duvé śīrṣé saptá hástāso asya
4.058.03c     trídhā baddhó vr̥ṣabhó roravīti
4.058.03d     mahó devó mártiyām̐ ā^́ viveśa

4.058.04a     trídhā hitám paṇíbhir guhyámānaṃ
4.058.04b     gávi devā^́so ghr̥tám ánv avindan
4.058.04c     índra ékaṃ sū^́rya ékaṃ jajāna
4.058.04d     venā^́d ékaṃ svadháyā níṣ ṭatakṣuḥ

4.058.05a     etā^́ arṣanti hŕ̥diyāt samudrā^́c
4.058.05b     chatávrajā ripúṇā nā^́vacákṣe
4.058.05c     ghr̥tásya dhā^́rā abhí cākaśīmi
4.058.05d     hiraṇyáyo vetasó mádhya āsām

4.058.06a     samyák sravanti saríto ná dhénā
4.058.06b     antár hr̥dā^́ mánasā pūyámānāḥ
4.058.06c     eté arṣanti ūrmáyo ghr̥tásya
4.058.06d     mr̥gā^́ iva kṣipaṇór ī^́ṣamāṇāḥ

4.058.07a     síndhor iva prādhvané śūghanā^́so
4.058.07b     vā^́tapramiyaḥ patayanti yahvā^́ḥ
4.058.07c     ghr̥tásya dhā^́rā aruṣó ná vājī^́
4.058.07d     kā^́ṣṭhā bhindánn ūrmíbhiḥ pínvamānaḥ

4.058.08a     abhí pravanta sámaneva yóṣāḥ
4.058.08b     kalyāṇíyaḥ smáyamānāso agním
4.058.08c     ghr̥tásya dhā^́rāḥ samídho nasanta
4.058.08d     tā^́ juṣāṇó haryati jātávedāḥ

4.058.09a     kanyā^̀ iva vahatúm étavā^́ u
4.058.09b     añjí añjānā^́ abhí cākaśīmi
4.058.09c     yátra sómaḥ sūyáte yátra yajñó
4.058.09d     ghr̥tásya dhā^́rā abhí tát pavante

4.058.10a     abhy àrṣata suṣṭutíṃ gávyam ājím
4.058.10b     asmā^́su bhadrā^́ dráviṇāni dhatta
4.058.10c     imáṃ yajñáṃ nayata devátā no
4.058.10d     ghr̥tásya dhā^́rā mádhumat pavante

4.058.11a     dhā^́man te víśvam bhúvanam ádhi śritám
4.058.11b     antáḥ samudré hr̥dí antár ā^́yuṣi
4.058.11c     apā^́m ánīke samithé yá ā^́bhr̥tas
4.058.11d     tám aśyāma mádhumantaṃ ta ūrmím